داستان اصحاب فیل

باسمه تعالی

داستان اصحاب  فیل

 زمینه تاریخی

در سده‌های قبل از ظهور اسلام، یمن در جنوب عربستان، تحت حکومت پادشاهان مسیحی حبشی (اهل حبشه یا اتیوپی کنونی) قرار داشت. یکی از این پادشاهان به نام ابرَهَه الأشرم، پس از درگیری با شاه سابق، حکومت یمن را در دست گرفت.

ابرهه چون مسیحی بود و می‌دید که مردم عربستان به زیارت خانه‌ی کعبه در مکه می‌روند، تصمیم گرفت مردم را از زیارت آن منصرف کند. برای این کار، در صنعا (پایتخت یمن) کلیسایی بسیار بزرگ و باشکوه به نام «قلیس» ساخت و آن را با طلا و مرمر تزیین کرد تا توجه عرب‌ها را به آن جلب کند.

اما این اقدام با بی‌اعتنایی عرب‌ها روبرو شد. حتی بنا به نقل‌هایی، برخی از قبایل عرب، در اعتراض به ساخت این کلیسا، شبانه وارد آن شده و آن را آلوده کردند.

 تصمیم به ویران کردن کعبه

ابرهه پس از این ماجرا تصمیم گرفت خانه‌ی کعبه را که در مکه بود، با خاک یکسان کند و مردم را وادار کند به جای آن، به کلیسای خود در صنعا رو کنند.

او با سپاهی بزرگ که چند فیل عظیم‌الجثه در آن بود (از جمله فیلی به نام "محمود") به سوی مکه حرکت کرد. در مسیر، قبایل زیادی را شکست داد و شهرها را ویران کرد.

 دیدار با عبدالمطلب

ابرهه در نزدیکی مکه اردو زد و شترهای مردم از جمله شترهای عبدالمطلب (جد پیامبر اسلام و بزرگ قریش) را غارت کرد. عبدالمطلب نزد ابرهه آمد و با وقار تمام فقط درخواست بازگرداندن شترهای خود را کرد.

ابرهه تعجب کرد که او درباره کعبه چیزی نمی‌گوید. عبدالمطلب گفت:

«من صاحب شترانم و از آن‌ها دفاع می‌کنم، اما خانه‌ای دارد که خودش از آن دفاع خواهد کرد.»

 مردم به کوه‌ها پناه بردند

اهالی مکه چون توان دفاع نظامی نداشتند، به کوه‌ها پناه بردند و خانه خدا را به خدا سپردند.

عذاب الهی و نابودی سپاه فیل

هنگامی که سپاه ابرهه به سوی کعبه پیش‌روی کرد، ناگهان پرندگانی کوچک و گروه‌گروه به نام "ابابیل" در آسمان پدیدار شدند. این پرندگان، سنگ‌ریزه‌هایی سوزان از گل پخته (سِجّیل) بر سر و بدن سپاه انداختند. این سنگ‌ها سپاه را درهم کوبید و بسیاری مردند.

بدن‌ها پوسید، تن‌ها از هم گسیخت و حتی خود ابرهه با زخمی وحشتناک عقب‌نشینی کرد و در راه بازگشت مرد.

 سال فیل

این واقعه در همان سالی اتفاق افتاد که حضرت محمد (ص) به دنیا آمدند، و به همین دلیل به آن سال، "عام‌الفیل" گفته می‌شود. این رخداد، مقدمه‌ای برای عظمت پیامبر آینده و جایگاه خانه خدا بود.

منابع تاریخی و روایی

• قرآن کریم، سوره فیل (۱۰۵)
• تفسیر المیزان، فی ظلال القرآن، مجمع البیان
• تاریخ طبری، سیره ابن هشام، کامل ابن اثیر

 تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی 

---