شام غریبان

باسمه تعالی
برداشتهایی از اشعار حافظ
غزل_۱۴ بیت هفتم
شام غریبان

گفتم ای شام غریبان طره شبرنگ تو
در سحرگاهان حذر کن چون بنالد این غریب

به ابتدای شب، شام گفته می شود. شب اول غربت را ، که شب تاریکی و بدون روشنایی است، را شام غریبان گویند.به موهای سیاه بالای پیشانی، طره گفته می شود.شبرنگ،یعنی به رنگ شب که سیاه است.
منظور از غریب، تنهایی و غربت است.
حافظ در این بیت، زیبایی زلف را در کنار صورت زیبا،به قرار گرفتن دنیا در کنار خداوند تشبیه کرده است.این دنیا زمانی ارزش پیدا می کند که خدا در زندگی انسان حضور و نقش آفرین باشد.در غیر اینصورت، همانگونه که مو بدون صورت زیبا نیست و ارزشی ندارد.
حافظ می گوید، دنیا بدون خدا سیاه و تاریک است و همانند شام غریبان می ماند.خدایا بیا و خودی نشان بده و ما را از تاریکی به روشنایی ببر.او می گوید، ممکن است تا سحرگاهان طاقت نیاورم و با ناله های خود شکوه کنم و موجب ناراحتی خداوند گردم.لذا ای خدا بیا و مرا از تاریکی نجات بده و از دوری با من حذر کن.

این جهان با نور حق با ارزش است
کی جهان بی اذن او در گردش است
هستی و عالم ، تجلی خداست
نور یزدان عامل هر چرخش است

دکتر علی رجالی
@alirejali

صاحب خویش

صاحب دل گاه مائیم و گهی نفس زبون
آنچه آید بر سرم از خویش باشد نی برون

آدمی دارای عقل است و هوس با اختیار  

تا توانی چیره شو بر بر نفس و بر امیال دون

 

دل پریش

پاد شاهان بنده ای امیال خویش
گر به ظاهر صاحب امرند و کیش

می دهند فرمان به عمر و زید را

این امیری نیست، آنها دل پریش

دست خدا

هر کجا می نگرم ، جلوه ای از حق پیداست
جلوه ای از صفت و حکمت او در دنیاست
نقش حق بر در و دیوار عیان می باشد
دست حق جاری و با اذن خدا آن برپاست

بی غمی

راحتی و بی غمی، نیست سرور و خوشی

منبع هر شادی است، شادی هر بی کسی

آنکه ندارد غمی، نیست صفای درون

هر که رباید دلی، نیست ورا غم بسی

نگارستان هستی

باسمه تعالی
برداشتهایی از اشعار حافظ
غزل ۱۴:بیت ششم
نگارستان هستی

بس غریب افتاده است آن مور خط گرد رخت
گر چه نبود در نگارستان خط مشکین غریب

بس، به معنای بسیار است.غریب در اینجا به معنی بی همتا و شگفت انگیز می باشد.افتاده است، به معنای اتفاق افتادن و قرار گرفتن بکار می رود.خطهای ریز را مور خط گویند.در اینجا منظور موهای ریزی است که پشت لب و یا صورت جوانان روئیده می شود.
نگارستان به محلی گفته می شود که تابلوهای گوناگون خطاطی و نقاشی به نمایش گذاشته می شود.در اینجا منظور صورت یک نو جوان می باشد.
حافظ، خدا را به نقاش و جهان را به نگارستان و انسان را تابلوی نقاشی تشبیه کرده است.او می گوید وقتی به صورت آدم ها می نگریم، خداوند چه زیبا صورت انسان را خلق نموده است.
معمولا نگارخانه ها بازدید کنندگان زیادی ندارد.مردم نیز نگارخانه جهان هستی را دقیق نگاه نمی کنند.اما حافط، وقتی به نگارخانه جهان هستی نگاه می کند، به آنها دقیق توجه می کند و از زوایای گوناگون آنرا بررسی می کند.
حافظ به چیزهای ریزی حتی مو های ریز صورت یک نو جوان دقت می کند .وقتی به یک نوجوان نگاه می کند که تازه پشت لبانش مو روئیده است و به او زیبایی شگفت انگیزی داده شده است به قدرت حق تعالی پی می برد.اگرچه خطوط ریز و سیاه در تابلوهای نگارستان چنین نقشی را ایفا نمی کنند، وچیز شگفت انگیزی نیست.
اگر انسان به یک نگارستان برود و از تابلو ها بسادگی عبور کند .او به زحمات نقاش و اهدافی که او در آن تابلو تعقیب کرده است ، پی نمی برد.اگر انسانها بخواهند به قدرت حق تعالی پی ببرنند، باید به تابلوهای نگارستان جهان با دقت و تامل نگاه کنند.
یک نقاش بسیار خوشحال و خرسند می شود که بازدیدکنندگان وقتی به تابلوهای او می رسند ،توقف کنند و از زوایای گوناگون به تحلیل تابلو بپردازند.خداوند عالم هستی نیز این گونه است.لذا تعقل و تفکر در جهان هستی را از عبادت های ارزشمند می شمارد.خداوند از اینکه انسانها حتی به کوچکترین مخلوق خداوند توجه می کنند و آنرا می بینند ، خوشحال می گردد و آنها را مورد تحسین قرار می دهد.

عجب نقش و نگاری گرد ما هست
عجب نقاش چیره هر کجا هست
کند تحسین، اگر آنرا کنی درک
به هر چه بنگری، نقش خدا هست

دکتر علی رجالی
@alirejali

ازدواج

دین تو کامل شود با ازدواج
باعث افزایش رزق و رواج
زندگی سامان بگیرد پرتوش

کرد پیغمبر سفارش بر زواج

عکس رخ یار

باسمه تعالی
برداشتهایی از اشعار حافظ
غزل ۱۴ : بیت پنجم
عکس رخ یار

می‌نماید عکس می در رنگ روی مه وشت
همچو برگ ارغوان بر صفحه نسرین غریب

می نماید، به معنای نشان دادن و جلوه کردن است.منظور از عکس می، انعکاس معرفت و شناخت می باشد.روی مه مشت، یعنی چهره زیبا و خوش رو می باشد.مه وش به معنای ماه گونه است.
ارغوان نوعی گل قرمز است ، بطوریکه ابتدا در بوته ، گل ارغوان پدیدار می گردد و سپس برگهایش می روید. گل نسرین سفید رنگ و بصورت وحشی روئیده و شکفته می شود.در ادبیات، لطافت و سفیدی معشوق را به گل نسرین نسبت می دهند.غریب در اینجا، به معنای شگفت انگیز بکار رفته رفته است.
اگر برگ قرمز رنگ گل ارغوان را روی گلبرگ های گل نسرین قرار دهید.قرمزی برگ های ارغوان در روی سفیدی گل نرگس جلوه و خود نمایی می کند.این جلوه گری قرمز، بخاطر آن سفیدی گل نرگس است.
حافظ معشوق خود را به گل نسرین تشبیه می کند.او می گوید، که معرفت حقیقی،از انعکاس کمال و معرفت تو زیباست و معنا پیدا می کند.با نگاه به تو، انسان به علم و یقین واقعی دست پیدا می کند.همانند وقتی که گل برگ های ارغوان ، قرمزی خود را وقتی در کنار گل سفید نسرین قرار می گیرند خود را خوب نشان می دهد.
در حقیقت حافظ می خواهد بگوید، که کلیه کارهایی که خدای متعال انجام می دهد از روی علم و آگاهی و معرفت است.بازتاب معرفت الهی خداوند بطور شگفت انگیزی در اولیای الهی انعکاس دارد.

گل نسرین سفید است و چه زیباست
بود خوش بو و پر عطر و چه رعناست
سیاهی کی کند دل را پر از نور
سفیدی مظهر پاکی دلهاست

دکتر علی رجالی
@alirejali

گل نسرین

گل نسرین سفید است و چه زیباست
بود خوش بو و پر عطر و چه رعناست
سیاهی کی کند دل را پر از نور
سفیدی مظهر پاکی دلهاست

خال سیاه

باسمه تعالی
برداشتهایی از اشعار حافظ
غزل_۱۴ : بیت چهارم
خال سیاه

ای که در زنجیر زلفت جای چندین آشناست
خوش فتاد آن خال مشکین بر رخ رنگین غریب

منظور از زنجیر زلف ، زلفی است که همانند زنجیر انسان را به زنجیر می کشد و دیگران را اسیر و شیفته خود می کند.به دوست و یار، آشنا گفته می شود.خوش به معنای زیبا و دلپسند است.به مشک سیاه رنگ، مشکین گویند.لذا منظور از مشکین، چیزی هست که مانند مشک خوشبو می باشد.به صورت و چهره زیبا، رخ رنگین گویند.غریب در اینجای، به معنای شگفت انگیز می باشد.
وقتی معشوق زمینی باشد، شخص عاشق دوست ندارد که پای دیگری در میان باشد.اما اگر معشوق آسمانی باشد، عاشق از اینکه پای دیگران هم در میان باشد لذت می برد.
حافظ خطاب به خداوند می گوید، ای کسی که دوستان و آشنایان زیادی در کمند و اسیر زیبایی و جمال تو هستند.در اینجا حافظ به صفات زیبای حق تعالی اشاره می کند.همین آشنایی به معارف الهی است که عاشقان را اسیر و در دایره کمند حق تعالی قرار می دهد.همین معارف است که انسان را شیفته و عاشق حق تعالی می کند.
آن چیزی که باعث شده انسان عاشق خداوند گردد، صفاست خداوند می باشد.از بین صفات الهی، یک صفت است که همانند خال سیاه در کنار لب معشوق خود نمایی می کند.رحمت و رافت خداوند اولین صفتی است که نسبت به سایر صفات حق تعالی در نگاه اول خود نمایی می کند و دل انسان را به پیش دلبر می برد.

خوشا آنان که در پیش خدای اند
شفیق و مهر بان و بی ریای اند
ندارند مونسی جز یار محبوب
که جان خود به جانان می سپارند

دکتر علی رجالی
@alirejali