باسمه تعالی
معراج پیامبر گرامی
داستان کامل و تفصیلی معراج پیامبر اسلام حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را به شکل دقیق، منظم و با همه‌ی جزئیات معتبر اسلامی (بر اساس قرآن، احادیث، و منابع شیعه و اهل سنت) می‌نویسم.
داستان کامل معراج پیامبر اکرم (ص)
زمان وقوع
بنا بر اکثر روایات، شبی از شب‌های سال دهم یا دوازدهم بعثت، پیش از هجرت به مدینه، معجزه‌ای عظیم رخ داد که به «اسراء و معراج» معروف است.
در یک شب، پیامبر اسلام (ص) از مکه به بیت‌المقدس سفر کرد (اسراء)، و سپس به آسمان‌ها و عوالم فراتر صعود کرد (معراج).
بخش اول: اسراء (سفر زمینی از مکه به بیت‌المقدس)
مقدمه سفر
پیامبر (ص) شب‌هنگام در خانه‌ی ام‌هانئ بنت ابی‌طالب یا در مسجدالحرام بودند. جبرئیل امین (ع) نازل شد، سینه‌ی پیامبر را شکافت و قلب مبارکش را با زمزم شست، آن را با ایمان و حکمت پُر کرد. سپس مرکب ویژه‌ای به نام "بُراق" را آورد.
بُراق
بُراق حیوانی میان الاغ و قاطر، سفید، درخشان، و تیزرو بود. با هر گامش، به اندازه‌ی انتهای دید می‌پرید.
به سوی مسجدالاقصی
پیامبر (ص) سوار براق شد. در راه به مکان‌هایی رسیدند و توقف کردند:
- مدینه (یثرب) – محل هجرت آینده
- طور سینا – محل مناجات حضرت موسی (ع)
- بیت‌لحم – محل تولد حضرت عیسی (ع)
سپس وارد مسجدالاقصی شدند. در آنجا تمام پیامبران پیشین حضور داشتند و پیامبر (ص) امام جماعت ایشان شد. این واقعه تأییدی بود بر جایگاه خاتمیت و امامت جهانی پیامبر اکرم (ص).
بخش دوم: معراج (سفر آسمانی)
آسمان اول: دیدار با حضرت آدم (ع)
دروازه آسمان باز شد. فرشتگان به پیامبر سلام دادند. حضرت آدم (ع) گفت:
«خوش آمدی، پیامبر پاک و پسر پاکم!»
پیامبر ارواح خوشحال و ناراحت ارواح انسان‌ها را دید.
آسمان دوم: دیدار با حضرت عیسی (ع) و یحیی (ع)
اینان نیز به پیامبر سلام و درود فرستادند و او را خوش‌آمد گفتند.
آسمان سوم: دیدار با حضرت یوسف (ع)
پیامبر او را زیباروترین انسان دید. او نیز بشارت به نبوت پیامبر داد.
آسمان چهارم: دیدار با حضرت ادریس (ع)
خداوند می‌فرماید:
«و ما او را به جایگاه والایی بالا بردیم» (سوره مریم، آیه 57)
آسمان پنجم: دیدار با حضرت هارون (ع)
برادر حضرت موسی، که با محبت به پیامبر خوش‌آمد گفت.
آسمان ششم: دیدار با حضرت موسی (ع)
موسی (ع) از مقام پیامبر شگفت‌زده شد. بعدتر در بخش "تعیین نماز" نقشی داشت.
آسمان هفتم: دیدار با حضرت ابراهیم (ع)
او بر تکیه‌گاهی نشسته بود که به آن بیت‌المعمور گفته می‌شود. روزانه ۷۰ هزار فرشته در آن نماز می‌خوانند و هرگز برنمی‌گردند.
سدرة‌المنتهی و فراتر از آن
در بالاترین نقطه‌ی عالم ملکوت، پیامبر به سدرة‌المنتهى رسید، جایی که فرشتگان و جبرئیل (ع) نمی‌توانند فراتر روند.
از آن پس، پیامبر تنها به لقاء الله رفت.
در آن مقام چه گذشت؟
- دیدن آیات کبرا: به فرموده قرآن، پیامبر آیات بزرگ پروردگارش را مشاهده کرد (نجم: 18).
- مکالمه با خداوند متعال، بدون واسطه
- دریافت احکام ویژه از جمله نماز پنج‌گانه
- مشاهده‌ی بهشت و دوزخ
- دیدن پاداش و عذاب گروه‌هایی از مردم
تشریع نماز
در ابتدا خداوند به پیامبر فرمود:
«۵۰ نماز در روز و شب برای امتت واجب است.»
پیامبر (ص) در بازگشت، در آسمان ششم با حضرت موسی (ع) ملاقات کرد. موسی گفت:
«امت تو توان این را ندارند. بازگرد و تخفیف بگیر.»
این رفت‌وآمد چند بار تکرار شد، تا این‌که نمازها به پنج وعده در روز کاهش یافت، اما پاداش ۵۰ نماز حفظ شد.
مشاهده‌ی بهشت و دوزخ
پیامبر (ص) صحنه‌هایی از عذاب اهل گناه دید:
- غیبت‌کنندگان، کسانی که زبانشان بریده می‌شد
- رباخواران، که در آتش می‌سوختند
- بدزبانان، که لب‌هایشان با آتش بریده می‌شد
و نیز پاداش اهل ایمان، نمازگزاران، روزه‌داران و شهیدان را مشاهده کرد.
پایان سفر
پس از این سیر عظیم، پیامبر (ص) دوباره با بُراق به مکه بازگشتند.
هنگام طلوع فجر، در مکه بودند.
واکنش مردم
پیامبر ماجرای معراج را بیان کردند.
قریش تمسخر کردند.
اما ابوبکر گفت:
«اگر محمد گفته، پس راست گفته!» و لقب صدیق گرفت.
پیامبر برای اثبات، از کاروان‌هایی که در مسیر دیده بود خبر دادند. وقتی رسیدند، صحت گفته‌ی او تأیید شد.
اشاره‌های قرآنی به معراج
سوره اسراء (آیه ۱):
«سبحان الذی أسرى بعبده لیلاً من المسجد الحرام إلى المسجد الأقصى...»
سوره نجم (آیات 1–18):
شرح دیدار با جبرئیل، سدرة‌المنتهی، و رؤیت آیات پروردگار
منابع معتبر
- قرآن کریم (اسراء و نجم)
- صحیح بخاری، صحیح مسلم
- تفسیر المیزان، علامه طباطبایی
- بحارالانوار، علامه مجلسی
- ارشاد القلوب، دیلمی
- الخرائج و الجرائح، قطب راوندی
- نهج‌البلاغه: خطبه‌هایی که به معراج اشاره دارد
پیام‌ها و آموزه‌ها
- نماز ستون دین است؛ اولین حکم واجب در عروج
- مقام روحی پیامبر بالاتر از جبرئیل است
- امکان صعود روح انسان به قرب الهی وجود دارد
- پیامبر اسلام، خاتم همه‌ی ادیان و راهبر همه‌ی پیامبران است
- عالم ملکوت، بهشت و دوزخ، حقیقتی عینی دارند
تهیه و تنظیم
دکتر علی رجالی
- ۰۴/۰۴/۲۸