تعریف واژه فرقت

باسمع تغالی

فرقت
آن کس که ز وحدت خبری می گوید
از جمع حقیقت نظری می گوید
هر کس که ز فرقت سخنی را گوید
از درد جدایی خطری می‌گوید

 

 

فرقت در اصطلاح عرفانی و فلسفی به معنای جدایی، فاصله، و تفرقه است که در آن فرد از حقیقت واحد یا خداوند جدا احساس می‌کند. این واژه معمولاً به حالتی اطلاق می‌شود که انسان در آن خود را از حقیقت الهی جدا می‌بیند و در وضعیت فردیت و منیت قرار دارد. فرقت معمولاً با حالت جمع که به اتحاد با خداوند اشاره دارد، در تضاد است.

مفهوم فرقت در عرفان

1. جدایی از خداوند:
در عرفان، فرقت به حالتی اشاره دارد که فرد خود را از خداوند یا حقیقت واحد جدا احساس می‌کند و در نتیجه در دوری از خداوند قرار می‌گیرد. این جدایی می‌تواند ناشی از تعلق‌های نفسانی، خودخواهی‌ها، و گناهان باشد که انسان را از حقیقت الهی دور می‌کند.

2. فاصله میان خود و حقیقت:
فرقت به معنای فاصله گرفتن از حقیقت و پراکندگی درونی است که فرد در آن احساس می‌کند که میان خود و خداوند فاصله وجود دارد. در این حالت، انسان گرفتار گمراهی یا غفلت است و نمی‌تواند به اتحاد با خداوند دست یابد.

3. فرقت در سلوک معنوی:
در سلوک عرفانی، فرقت به عنوان مرحله‌ای از جدایی و دوری از حقیقت محسوب می‌شود که سالک باید از آن عبور کرده و به جمع و وحدت برسد. این فرقت در واقع مرحله‌ای است که انسان در آن هنوز نتواسته به حقیقت نزدیک شود و در حالت غفلت و منیت قرار دارد.

 

فرقت در قرآن و حدیث

در قرآن و احادیث، فرقت به‌طور ضمنی به معنای دوری از خداوند و فاصله گرفتن از حقیقت به‌ویژه به‌واسطه گناهان و کفر آمده است. در بسیاری از آیات، دوری انسان از حقیقت به عنوان فرقت تلقی می‌شود.

آیه قرآن:
«إِنَّ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَکَانُوا شِیَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِی شَیْءٍ إِنَّما أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ» (آیه 159 سوره انعام)
این آیه به معنای فاصله گرفتن از دین واحد و دچار شدن به تفرقه است.

نتیجه‌گیری

فرقت در اصطلاح عرفانی به معنای جدایی، فاصله، و تفرقه از خداوند و حقیقت واحد است. در این حالت، انسان خود را گرفتار منیت و دوری از خداوند می‌بیند. فرقت در سلوک معنوی مرحله‌ای است که سالک باید از آن عبور کند و به وحدت و جمع برسد تا در حقیقت الهی محو گردد.

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی