شرحی بر واژه عرفانی شریعت

باسمه تعالی

شرحی بر واژه عرفانی شریعت

شریعت
شریعت نشان از حقیقت دهد
به ما راه ایمان و عزت دهد
مسیرش به سوی وصال است و نور
ره روشنایی و حکمت دهد

 

این شعر به مفهوم شریعت و ارتباط آن با حقیقت، ایمان، و کمال معنوی اشاره دارد. شاعر در اینجا می‌خواهد بیان کند که شریعت، که راه و دستورهای الهی را به انسان‌ها می‌آموزد، در حقیقت نمایانگر حقیقت است و از طریق آن انسان می‌تواند به وصال خداوند و نور الهی دست یابد. در ادامه، شرح هر بیت آورده شده است:

1. شریعت نشان از حقیقت دهد
در این بیت، شاعر بیان می‌کند که شریعت، که شامل احکام و دستورات دینی است، در واقع نشان‌دهنده حقیقت است. شریعت، همانطور که در دین اسلام و دیگر ادیان الهی آمده، راهی است برای دست‌یابی به حقیقت و نور الهی. از این رو، شریعت، نه تنها یک مجموعه از قوانین است بلکه ابزاری است برای درک عمیق‌تر از حقیقت الهی و شناخت نزدیک‌تر به خداوند.

2. به ما راه ایمان و عزت دهد
در اینجا، شاعر اشاره دارد به اینکه شریعت، از طریق رعایت احکام و دستورات الهی، به انسان‌ها ایمان و عزت می‌دهد. ایمان به خداوند و اعتقاد به حقیقت دینی، باعث می‌شود که انسان به عزت واقعی در زندگی دست یابد. عزت در اینجا به معنای افتخار معنوی و صلح درونی است که تنها از طریق پیروی از احکام دینی و راه راست حاصل می‌شود.

3. مسیرش به سوی وصال است و نور
در این بیت، شاعر بیان می‌کند که مسیر شریعت در نهایت به وصال (یعنی پیوستن به خداوند) و نور الهی ختم می‌شود. شریعت به عنوان راهی برای انسان‌ها، آنها را به سوی وصل با خداوند هدایت می‌کند. از این رو، پیروی از شریعت نه تنها در پی داشتن آرامش و کمال در این دنیاست بلکه به انسان‌ها کمک می‌کند تا به نزدیک‌ترین مقام در پیشگاه الهی دست یابند.

4. ره روشنایی و حکمت دهد
در این بیت، شاعر می‌گوید که شریعت، مانند رهی روشن، انسان را به نور و حکمت هدایت می‌کند. این حکمت به معنای آگاهی و درک درست از زندگی و جهان است که از طریق نور الهی به دست می‌آید. شریعت به انسان‌ها کمک می‌کند تا در دنیای پیچیده و پر از فریب‌های ظاهری، راه درست را پیدا کنند و به حکمت الهی و معنوی دست یابند.

 

جمع‌بندی:

شعر تأکید دارد که شریعت به عنوان یک راهنمای الهی، انسان‌ها را به سوی حقیقت و نور الهی هدایت می‌کند. از طریق شریعت، انسان به ایمان و عزت واقعی دست می‌یابد و در نهایت به وصال خداوند و حکمت الهی می‌رسد. این مسیر، مسیری است که انسان را به روشنایی، آرامش و درک عمیق‌تر از زندگی و حقیقت می‌رساند. بنابراین، شریعت نه تنها مجموعه‌ای از قوانین است بلکه راهی است که انسان را به سوی کمال معنوی و نزدیکی به خداوند هدایت می‌کند.

 

شریعت در زبان عربی به معنای «راه» یا «مسیر» است و در اصطلاحات دینی، به مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌های دینی اطلاق می‌شود که مسلمانان باید در زندگی خود رعایت کنند. شریعت شامل قوانین الهی است که از قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله وسلم) استخراج می‌شود و هدف آن هدایت انسان‌ها به سمت کمال و رسیدن به سعادت در این دنیا و آخرت است.

ابعاد مختلف شریعت:

1. شریعت به عنوان قانون‌گذاری الهی: شریعت به مجموعه‌ای از احکام، دستورالعمل‌ها و قوانین الهی اطلاق می‌شود که در قرآن و حدیث آمده‌اند. این قوانین در زمینه‌های مختلف زندگی انسان از جمله عبادات، معاملات، اخلاق، روابط اجتماعی، حقوق خانواده، و جزئیات زندگی روزمره پرداخته‌اند. شریعت به مسلمانان آموزش می‌دهد که چگونه در همه جوانب زندگی، به نحوی که مطابق با خواسته‌های خداوند باشد، رفتار کنند.

2. شریعت و عبادات: در حوزه عبادات، شریعت شامل دستورالعمل‌هایی برای انجام نماز، روزه، حج، زکات، دعا و سایر اعمال عبادی است که انسان باید طبق آن عمل کند تا ارتباط خود را با خداوند تقویت کند.

3. شریعت و اخلاق: شریعت نه‌تنها به اعمال عبادی پرداخته، بلکه اصول اخلاقی را نیز مشخص کرده است. این اصول شامل راستگویی، صداقت، احترام به دیگران، وفای به عهد، و پرهیز از گناهان و رفتارهای ناپسند است. شریعت به مسلمانان می‌آموزد که چگونه باید در زندگی اجتماعی و فردی خود با دیگران برخورد کنند.

4. شریعت و حقوق: شریعت در مسائل حقوقی نیز نقش دارد و به بررسی قوانین مربوط به ارث، ازدواج، طلاق، معاملات، عدالت اجتماعی و حقوق بشر می‌پردازد. در این زمینه، شریعت قواعدی برای حفظ حقوق افراد و ایجاد عدل و انصاف در جامعه وضع کرده است.

5. شریعت و تفاوت آن با طریقت و حقیقت:

شریعت به اصول ظاهری و عملی دین اشاره دارد که شامل آداب و قوانین شرعی است.

طریقت به روش‌های عرفانی و معنوی برای تطهیر نفس و نزدیک شدن به خداوند می‌پردازد.

حقیقت به درک عمیق‌تری از حقیقت الهی و شهود خداوند و واقعیت وجودی انسان و جهان اشاره دارد.

 

6. شریعت در قرآن و سنت: شریعت مبنای اصلی‌اش را از قرآن و سنت پیامبر اسلام دریافت می‌کند. قرآن به عنوان کلام الهی، مجموعه‌ای از قوانین و آموزه‌ها را برای زندگی بشر مطرح کرده است. سنت پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله وسلم) نیز به تبیین و توضیح این قوانین پرداخته و شیوه‌های اجرایی آن‌ها را مشخص کرده است.

 

نتیجه‌گیری:

شریعت در اسلام به مجموعه‌ای از قوانین و اصول دینی گفته می‌شود که مسلمانان باید در زندگی خود رعایت کنند تا از نظر معنوی و اخلاقی به کمال برسند. شریعت نه‌تنها به عبادات، بلکه به همه جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان نیز پرداخته و هدف آن هدایت انسان‌ها به سوی سعادت دنیوی و اخروی است. شریعت در کنار طریقت و حقیقت، هر کدام نقش خاصی در فرآیند تکامل معنوی و دینی فرد دارند.

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی