شرحی بر دعای جوشن کبیر

شعر درباره‌ی دعای جوشن کبیر

ای داور بر حق، خطاها بخشا
بر بنده‌ی خود، این نواها بخشا
من غرق گناهم، به نگاهی بنواز
ای دیده‌ی لطف تو، ما را بخشا

شرح و تفسیر شعر و ارتباط آن با دعای جوشن کبیر

بیت اول: ای داور بر حق، خطاها بخشا

در این بیت، شاعر خداوند را "داور بر حق" خطاب می‌کند. این تعبیر از اسمای حسنای الهی برگرفته شده و با صفاتی همچون «یا حَکَم، یا عَدْل، یا مُقْسِط» در دعای جوشن کبیر مطابقت دارد. خداوند به عنوان دادگر مطلق، هم عادل است و هم مهربان، ازاین‌رو، بنده از او درخواست عفو می‌کند.

بیت دوم: بر بنده‌ی خود، این نواها بخشا

در این مصرع، شاعر از خداوند می‌خواهد که او را از نعمت ذکر و مناجات محروم نکند. در دعای جوشن کبیر، بارها اسامی‌ای مانند «یا سمیع، یا مجیب» ذکر شده‌اند که نشان می‌دهد خداوند همه‌ی دعاها و ناله‌های بندگان را می‌شنود و به آن‌ها پاسخ می‌دهد.

بیت سوم: من غرق گناهم، به نگاهی بنواز

در اینجا، شاعر خود را غرق در گناه توصیف کرده و از خداوند طلب نگاه لطف و رحمت دارد. این مضمون عمیقاً در جوشن کبیر وجود دارد، مخصوصاً در فرازهایی که خداوند را با نام‌های «یا غفار، یا تواب، یا رحمان، یا رحیم» می‌خوانیم. در آموزه‌های اسلامی، یک نظر لطف خداوند می‌تواند انسان را از گرداب گناه به ساحل نجات برساند.

بیت چهارم: ای دیده‌ی لطف تو، ما را بخشا

در این بیت، شاعر به نگاه پرمهر خداوند اشاره می‌کند. این نگاه، هم نگاه عفو و گذشت است و هم نگاه هدایت و رحمت. در دعای جوشن کبیر، نام‌هایی مانند «یا بصیر، یا ودود، یا رؤوف» به این حقیقت اشاره دارند که خداوند همواره بندگانش را می‌بیند، دوست دارد و رحمتش را شامل حال آنان می‌کند.

ارتباط شعر با دعای جوشن کبیر

دعای جوشن کبیر از جمله دعاهای مشهور است که در هزار نام و صفت الهی تجلی یافته است. در این دعا، خداوند با اسامی مختلفی که بیانگر قدرت، رحمت، مغفرت، هدایت، عدالت و الطاف الهی است، مورد خطاب قرار می‌گیرد. مضامین اصلی این دعا شامل:

1. توحید و عظمت الهی (مثلاً: «یا عظیم، یا کبیر»)
2. رحمت و مغفرت الهی (مثلاً: «یا غفور، یا تواب، یا عفو»)
3. هدایت و محبت الهی (مثلاً: «یا هادی، یا ودود، یا لطیف»)
4. قدرت و قهاریت الهی (مثلاً: «یا قوی، یا قهار، یا جبار»)

نتیجه‌گیری

شعر ارائه‌شده، عصاره‌ای از مفاهیم بلند دعای جوشن کبیر را در خود جای داده است. در این شعر، شاعر در مقام تضرع و نیاز، به صفات جمال و جلال الهی اشاره کرده و از خداوند طلب مغفرت و رحمت می‌کند. این همان پیامی است که در سراسر دعای جوشن کبیر نهفته است و تکرار نام‌های الهی، دریچه‌ای برای نجات، آرامش و قرب الهی محسوب می‌شود.