باسمه تعالی
شرحی بر واژه عرفانی الله
الله
در عرصه‌ی هستی، تو خدایی، الله
بر عرش جلال خود، سمایی، الله
هر ذره به نور توست روشن، ای جان
در پرده‌ی وحدت تو نمایی، الله
شرح و تفسیر هر مصرع:
١. الله
این تک‌واژه، بیانگر اسم اعظم الهی و جامع‌ترین نام خداوند است. در عرفان اسلامی، "الله" اسمی است که همه‌ی صفات کمالی و جلالی حق تعالی را در خود دارد و بر ذات بی‌نهایت او دلالت می‌کند.
٢. در عرصه‌ی هستی، تو خدایی، الله
در این مصرع، سراینده تأکید می‌کند که در گستره‌ی آفرینش، تنها خداوند به عنوان خالق و مدبر، هستی‌بخش و حاکم مطلق است. این بیان اشاره به آیه‌ی شریفه:
«اللَّهُ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ» (سوره‌ی زمر، آیه‌ی ۶۲) دارد که خداوند را آفریننده‌ی همه چیز معرفی می‌کند.
واژه‌ی "عرصه‌ی هستی" نمادی از عالم امکان و مخلوقات است که جلوه‌ای از وجود حق تعالی دارند. "تو خدایی" تأکید بر یگانگی و ربوبیت مطلق خداوند است.
٣. بر عرش جلال خود، سمایی، الله
این مصرع به جایگاه والای الهی اشاره دارد. "عرش جلال" کنایه از مرتبه‌ی بی‌نهایت و غیرقابل دسترسی خداوند است که مظهر کبریا و عظمت اوست. در قرآن آمده است:
«الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَىٰ» (سوره‌ی طه، آیه‌ی ۵)
که استوای خداوند بر عرش به معنای تسلط کامل و فرمانروایی مطلق اوست.
واژه‌ی "سما" (به معنای بلندای آسمانی) نشان از علو مقام حق دارد و اشاره‌ای به فراگیری و احاطه‌ی مطلق خداوند بر همه چیز است.
٤. هر ذره به نور توست روشن، ای جان
در این مصرع، اشاره به تجلی نور الهی در تمام مخلوقات شده است. بر اساس آیه‌ی نور:
«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» (سوره‌ی نور، آیه‌ی ۳۵)
خداوند، نور هستی است و هر موجودی به واسطه‌ی این نور قوام می‌یابد.
"هر ذره" نماد کوچک‌ترین اجزای هستی است که در پرتو فیض دائم الهی ظهور یافته و روشنایی یافته‌اند. "ای جان" خطاب به روح انسانی است که در مسیر شناخت نور حق قرار دارد.
٥. در پرده‌ی وحدت تو نمایی، الله
این مصرع اشاره به اصل وحدت وجود دارد؛ یعنی همه‌ی هستی، پرتوی از وجود یگانه‌ی حق تعالی است و او در پس همه‌ی کثرت‌ها حضور دارد.
"پرده‌ی وحدت" نماد حقیقت یکتای الهی است که کثرت ظاهری را در خود نهان کرده است. "نمایی" به معنای ظهور و تجلی حق در مظاهر گوناگون عالم است.
این مصرع با اندیشه‌ی عرفانی وحدت شخصیه‌ی وجود همخوانی دارد، که بر اساس آن، وجود حقیقی تنها از آنِ خداوند است و سایر موجودات، سایه و جلوه‌ی اویند.
سراینده
دکتر علی رجالی
- ۰۴/۰۱/۰۵