مجموعه رباعیات واژه‌های عرفانی (۳۵) - همراه با شرح
سراینده: دکتر علی رجالی
۱. ذره دانایی
هر ذره که در جهان هویدا گردد
از علم الهی‌ست که پیدا گردد
باید که ز جهل خویش پروا نکنی
تا نور حقیقت به تو معنا گردد
شرح:
- این رباعی بر علم الهی و ارتباط آن با ذرات هستی تأکید دارد.
- مصرع اول و دوم: هر چیزی که در عالم آشکار می‌شود، ریشه در علم خداوند دارد.
- مصرع سوم و چهارم: انسان نباید در دام جهل و نادانی خود بماند، بلکه باید از آن عبور کند تا به حقیقت معرفت الهی دست یابد.
- پیام کلی: شناخت حقیقت، مستلزم رهایی از جهل و پذیرش نور دانش الهی است.
۲. چراغ هدایت
بی نور هدایت، ره شب پیدا نیست
بی مشعل عشق، غیر غم، سودا نیست
چون ماه بتابد ز افق نور الهی
ظلمت رود ز دل، که جز تقوا نیست
شرح:
- مصرع اول و دوم: بدون هدایت الهی و عشق معنوی، زندگی پر از تاریکی و سرگردانی خواهد بود.
- مصرع سوم و چهارم: هنگامی که نور الهی (همچون ماه شب) از افق حقیقت طلوع کند، ظلمت دل از بین می‌رود و چیزی جز تقوا و پرهیزکاری باقی نمی‌ماند.
- پیام کلی: راه رهایی از تاریکی‌های دنیا، هدایت الهی و عشق حقیقی است.
۳. عین عیان
از مدرسه و علم و بیان بگریزم
در مدرسه‌ی عشق ز جان بگریزم
در وادی دیدار چو جانم شد پر
هر چیز عیان گشت، ز آن بگریزم
شرح:
- مصرع اول و دوم: شاعر می‌گوید که از علم ظاهری و بحث‌های لفظی فراتر می‌رود و مدرسه‌ی عشق را برمی‌گزیند.
- مصرع سوم و چهارم: در مسیر دیدار الهی، جان او چنان لبریز می‌شود که دیگر نیازی به دانستن‌های پیشین نمی‌بیند و از هر چه غیر از حقیقت است، می‌گریزد.
- پیام کلی: حقیقت فراتر از الفاظ و مفاهیم کتابی است و تنها در تجربه‌ی عشق الهی می‌توان به عین‌الیقین رسید.
۴. قنداقه اسرار
هر کس نشود محرم رازی پنهان
سرگشته بماند به ره بادیه‌ٔ جان
آن را که نباشد دل آگاه و بصیر
بیگانه بُوَد ز راز و اسرار جهان
شرح:
- مصرع اول و دوم: کسی که محرم اسرار حقیقت نشود، در بیابان سرگردانی جان سرگردان می‌ماند.
- مصرع سوم و چهارم: تنها دل‌های آگاه و بصیر می‌توانند اسرار عالم را درک کنند.
- پیام کلی: معرفت حقیقی نیازمند بینش و آگاهی قلبی است، نه صرفاً دانش ظاهری.
alirejali.blog.ir
- ۰۳/۱۱/۲۹