تعریف واژه سکر

باسمه تعالی

سکر
به سُکرِ خرد، جان به پرواز شد
ز رازِ جهان، دل به اعجاز شد
که در وادیِ عشق، آن بی‌کران 
به هر لحظه در عمقِ، یک راز شد
 

سُکر در عرفان اسلامی به معنای مستی روحانی یا حالتی از بی‌خودی و سرمستی معنوی است که در اثر شدت عشق، جذبه، یا شهود الهی در سالک پدید می‌آید. این واژه، که ریشه آن به «مستی» (به معنای عرفی) بازمی‌گردد، در عرفان دلالت بر حالتی دارد که در آن عقل و هوشیاری معمولی انسان تحت تأثیر عشق و جذبه الهی کنار می‌رود و انسان از خود و دنیای مادی غافل می‌شود.

---

تعریف سُکر

سُکر، حالتی از شوریدگی و جذبه معنوی است که در اثر تجلی صفات جمال و جلال الهی در قلب سالک رخ می‌دهد. در این حالت، سالک چنان غرق در عشق الهی می‌شود که عقل و منطق او از کار می‌افتد و او احساس می‌کند که در حضور مستقیم حق قرار دارد.

---

ویژگی‌های سُکر

1. بی‌خودی و غفلت از خویش:
در سُکر، سالک از خودآگاهی و تعلقات دنیوی فاصله می‌گیرد و از خود بی‌خبر می‌شود.

2. شدت عشق و جذبه:
این حالت ناشی از عشق شدید به خداوند و شهود عظمت و زیبایی الهی است.

3. برتری عشق بر عقل:
در سُکر، عشق الهی بر عقل متعارف غلبه دارد، به گونه‌ای که سالک نمی‌تواند به‌طور عادی فکر کند یا سخن بگوید.

4. حالت موقتی:
سُکر حالتی گذرا است و پس از آن، سالک به صحوت (هوشیاری) بازمی‌گردد.

 

---

دیدگاه عرفا درباره سُکر

1. حلاج:
حلاج در حالت سُکر بود که گفت: «أنا الحق» (من حق هستم)، که به معنای فنا شدن در ذات الهی و بی‌خودی کامل است.

2. مولانا:
مولانا بارها در اشعار خود به مستی عرفانی اشاره کرده است:
مست و خراب و بی‌خبر، آن جا که دلبرم شود
جان ز شراب عاشقی، بی‌خبر از حرم شود

3. ابن عربی:
ابن عربی سُکر را یکی از حالت‌های ضروری در سلوک می‌داند، اما تأکید می‌کند که سالک باید از این حالت عبور کرده و به تعادل (صحوت) برسد.

 

---

سُکر در مقابل صحوت

سُکر:
حالتی از جذبه، مستی و بی‌خودی عرفانی که در آن سالک از عقل و هوشیاری معمولی دور می‌شود.

صحوت:
بازگشت به آگاهی و تعادل پس از سُکر، همراه با معرفت و ادراک عمیق‌تر از حقیقت.

 

---

نتیجه‌گیری

سُکر مرحله‌ای از سلوک عرفانی است که در آن سالک از خود بی‌خود شده و کاملاً جذب حضور و عشق الهی می‌شود. این حالت نشان‌دهنده شور و جذبه معنوی است که می‌تواند سالک را از وابستگی‌های دنیوی جدا کند و او را به حقیقت الهی نزدیک‌تر سازد. با این حال، سُکر باید با صحوت تکمیل شود تا سالک به تعادلی پایدار و معرفتی کامل‌تر دست یابد.

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی