توبه انسان

 توبة واقعی آن است که علاوه بر اعتراف به جهل و ندامت و تنفّر قلبی، با عمل نیکو و صالح، کاستی هایی را که دارد، جبران کند. قرآن می فرماید: اما پروردگارت نسبت به آن هاکه از روی جهل اعمال بد انجام داده اند، سپس توبه کردند و در مقام جبران بر آمدند، پروردگار تو بعد از آن، آمرزنده و مهربان است. قابل توجه این که اولاً [آیة شریفه] علّت ارتکاب گناه را جهالت می شمرد، چرا که جهل عامل اصلی بسیاری از گناهان است و این گونه افرادند که پس از آگاهی به راه حق باز می گردند، نه آن ها که آگاهانه و از روی استکبار و غرور یا تعصّب و لجاجت و مانند آن راه علط را می پیمایند.ثانیاً: مسئلة توبه را به توبة قلبی و ندامت درونی محدود نمی کند، بلکه روی اثر عملی که آن تأکید کرده و اصلاح و جبران را مکمّل توبه می شمارد تا این فکر غلط را از مغز خود بیرون کنیم که هزاران گناه را با جملة استغفرالله می توان جبران کرد.باید عملاً خطاها جبران گردد و قسمت هایی که از روح انسان و یا جامعه بر اثر گناه آسیب یافته، اصلاح و مرمّت شود.ثالثاً: با جملة إنّ ربّک مِن بعدها لغفورٌ رحیم تأکید می کند که مشمول آمرزش و رحمت الهی شدن تنها بعد از توبه و اصلاح امکان پذیر است. به عبارت دیگر این واقعیت که پذیرش توبه حتماً بعد از ندامت و جبران و اصلاح است، بیان شده است، تا آلودگانی که پشت سر هم گناه می کنند و می گویند ما به لطف خدا و غفران و رحمتش امیدواریم، این فکر نادرست را از سر به در کنند.خداوند می فرماید: پس هر که بعد از ستمی (گناهی) که کرده توبه کند و کار خودر ا اصلاح نماید، از آن پس خداوند او را خواهد بخشید که خدا بخشنده و مهربان است .توبه ای واقعی و قبول است که علاوه بر پشیمانی قلبی، عمل صالح و اصلاح امور همراهش باشد. امیرمؤمنان(ع) می فرماید: توبه (بازگشت به خدا) به دل پشیمان شدن و به زبان آمرزش خواستن و به اندام ترک نمودن و نیّت قلبی بر عدم بازگشت به کار سابق است. البته انسان همیشه در معرض خطا و گناه است. در عین حال بیشتر افراد بعد از ارتکاب گناه از رتفار و کردار خود پشیمان می شوند. خداوند توبه را راهی برای بازگشت قرار داده است تا انسان در دام نا امیدی گرفتار نشود که گناهی نابخشودنی است.