داستان نمرود

باسمه تعالی

داستان نمرود

 

داستان نمرود از نگاه قرآن، داستان پادشاهی طغیان‌گر و مستکبر است که در برابر پیام الهی و حضرت ابراهیم علیه‌السلام ایستادگی می‌کند. اگرچه نام «نمرود» در قرآن صراحتاً نیامده، اما مفسّران و محدثان، برخی آیات را به او نسبت داده‌اند و داستان او در تفاسیر با استناد به روایات اسلامی شرح داده شده است.

در ادامه، خلاصه‌ای از داستان نمرود را از دید قرآن و روایات معتبر اسلامی بیان می‌کنم:

1. نمرود کیست؟

نمرود پادشاهی ستمگر از نسل نوح (ع) است. گفته می‌شود در زمان او، بت‌پرستی رایج بوده و خود را خدا معرفی می‌کرد. او در بابل یا شهر اور حکومت می‌کرد.

2. رویارویی با حضرت ابراهیم (ع)

 آیه‌ی اصلی:

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِی حَاجَّ إِبْرَاهِیمَ فِی رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّیَ الَّذِی یُحْیِی وَیُمِیتُ ۖ قَالَ أَنَا أُحْیِی وَأُمِیتُ ۖ قَالَ إِبْرَاهِیمُ فَإِنَّ اللَّهَ یَأْتِی بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ ۚ فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ ۗ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ
(سوره بقره، آیه ۲۵۸)

 تفسیر:

• این آیه به گفت‌وگوی حضرت ابراهیم با کسی اشاره دارد که در مقام ربوبیت با او مجادله می‌کند.
• حضرت ابراهیم فرمود: «پروردگار من کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند.»
  آن مرد (طبق روایات نمرود)، گفت: «من هم زنده می‌کنم و می‌میرانم.» (مثلاً کسی را آزاد می‌کنم یا دستور قتل می‌دهم!)
• ابراهیم پاسخ داد: «خدا خورشید را از مشرق می‌آورد، تو از مغرب بیاور!»
  و مرد کافر مبهوت و خاموش شد.

3. مقابله با دعوت حضرت ابراهیم (ع)

طبق روایات اسلامی، ابراهیم بت‌ها را شکست، مردم را به خداپرستی دعوت کرد، و نمرود از نفوذ دعوت او ترسید.

4. دستور آتش‌زدن حضرت ابراهیم

 آیه‌ی مرتبط:

قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانْصُرُوا آلِهَتَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ فَاعِلِینَ ● قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِیمَ
(سوره انبیا، آیات ۶۸–۶۹)

نمرود دستور داد تا ابراهیم را در آتش بیفکنند.
اما خداوند به آتش فرمان داد: «ای آتش، بر ابراهیم سرد و ایمن باش!»
و ابراهیم از آتش سالم بیرون آمد.

5. هلاکت نمرود

در قرآن صراحتاً داستان مرگ نمرود ذکر نشده، اما در روایات اسلامی آمده که:

خداوند پشه‌ای کوچک را بر نمرود مسلط کرد که وارد بینی‌اش شد و به مغزش رسید. نمرود سال‌ها با درد سر زندگی کرد و سرانجام هلاک شد.

جمع‌بندی:

موضوع	آیه قرآن	نکات برجسته
گفت‌وگو با ابراهیم	بقره: ۲۵۸	ادعای خدایی، ناتوانی در پاسخ به خورشید
آتش و معجزه	انبیا: ۶۸–۶۹	نجات ابراهیم از آتش
هلاکت نمرود	در قرآن مستقیم نیامده	پشه‌ای در مغز (روایات)

---

بسیار خوب. در اینجا داستان نمرود را به‌صورت کامل، دقیق و پیوسته از دیدگاه قرآن و روایات معتبر اسلامی، با تحلیل‌های تفسیری و تاریخی ارائه می‌کنم:

 نمرود: پادشاهی ستمگر و دعوی ربوبیت

نمرود (به عربی: نَمرود بن کنعان) از پادشاهان طاغوتی و مستکبر بود که در بابل یا اور (از شهرهای عراق کنونی) حکومت می‌کرد. طبق نقل تاریخ‌نویسان اسلامی و کتاب‌های تفسیری، او یکی از چهار پادشاهی است که بر تمام زمین سلطه یافت (دو مؤمن: سلیمان و ذوالقرنین، و دو کافر: نمرود و بخت‌نصر).

در قرآن، نام نمرود صراحتاً ذکر نشده، اما بخش‌هایی از داستان او با حضرت ابراهیم (ع) آمده و با روایات و تفسیرها تکمیل می‌شود.

1. آغاز دعوی ربوبیت نمرود

نمرود از قدرت و سلطه‌اش مست کرده بود و خود را خدای مردم می‌خواند. او از مردم می‌خواست که او را پرستش کنند. در همین دوران، خداوند حضرت ابراهیم (ع) را به پیامبری برگزید تا مردم را از شرک و بت‌پرستی نجات دهد.

ابراهیم (ع) پس از تأملات فراوان در آیات آفاقی و انفسی، به خدای یگانه ایمان آورد و شروع به دعوت مردم به توحید کرد. در این راه با مقاومت بت‌پرستان و در رأس آنان نمرود مواجه شد.

2. گفت‌وگوی ابراهیم با نمرود (محاجّه)

 متن قرآن – سوره بقره، آیه ۲۵۸:

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِی حَاجَّ إِبْرَاهِیمَ فِی رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ
«آیا ندیدی آن کس را که با ابراهیم درباره‌ی پروردگارش جدال کرد؟ زیرا خدا به او سلطنت داده بود...»

حضرت ابراهیم (ع) به نمرود گفت:

رَبِّیَ الَّذِی یُحْیِی وَیُمِیتُ
«پروردگار من کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند.»

نمرود برای مقابله با او گفت:

أَنَا أُحْیِی وَأُمِیتُ
«من هم زنده می‌کنم و می‌میرانم!»
(گفته شده، او دو زندانی را آورد: یکی را آزاد کرد و گفت "زنده کردم"، و دیگری را کشت و گفت "میراندم").

ابراهیم (ع) برای رسوا ساختن این منطق سست گفت:

فَإِنَّ اللَّهَ یَأْتِی بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ
«پس خداوند خورشید را از مشرق برمی‌آورد، تو اگر خدایی، آن را از مغرب برآور!»

فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ
«و آن کافر مبهوت و خاموش شد.»

این مناظره نشان داد که نمرود از پاسخ‌گویی به برهان عقلی عاجز است.

3. شکستن بت‌ها و خشم نمرود

حضرت ابراهیم (ع) در ادامه‌ی رسالتش، بت‌ها را شکست و تنها تبر را بر دوش بت بزرگ گذاشت تا قوم متوجه باطل‌بودن پرستش بت‌ها شوند. این ماجرا در سوره انبیاء (آیات ۵۲–۶۷) آمده است.

قوم و در رأس آن‌ها نمرود به‌شدت خشمگین شدند و تصمیم گرفتند ابراهیم را مجازات کنند.

4. افکندن ابراهیم در آتش

 آیات قرآن – سوره انبیاء، آیات ۶۸–۶۹:

قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانْصُرُوا آلِهَتَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ فَاعِلِینَ
«گفتند: او را بسوزانید و خدایان خود را یاری دهید، اگر کاری از شما ساخته است.»

قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِیمَ
«گفتیم: ای آتش، سرد و سلامت بر ابراهیم باش!»

بنابراین، ابراهیم در آتشی عظیم افکنده شد، ولی خداوند او را معجزه‌وار نجات داد. طبق تفاسیر، مردم برای این آتش‌سوزی، هفته‌ها هیزم جمع کرده بودند و آن را با منجنیق انداختند، اما آتش بر ابراهیم، چون نسیم صبحگاهی گشت.

5. ناتوانی نمرود و اتمام حجت

پس از این معجزه آشکار، بسیاری از مردم ایمان آوردند، اما نمرود همچنان در طغیان خود باقی ماند. ابراهیم سرانجام از سرزمین او مهاجرت کرد (هجرت به شام و فلسطین) و مأموریت خود را در جای دیگر ادامه داد.

6. مرگ نمرود به دست پشه!

🔹 روایت اسلامی (از تفسیر قمی، مجمع‌البیان، و بحارالانوار):

نمرود، که بر قدرت خود مغرور بود، تصمیم گرفت با خدا بجنگد! دستور داد سپاهی را فراهم کنند تا آسمان را با تیر بزنند! اما خداوند برای نابودی‌اش، از ساده‌ترین موجود هستی استفاده کرد: پشه‌ای کوچک.

پشه‌ای وارد بینی نمرود شد و تا مغزش بالا رفت. او برای رهایی، دستور داد پیوسته با چکش به سرش بزنند. سال‌ها در عذاب بود تا سرانجام با عذابی خوارکننده به هلاکت رسید.

 تحلیل عرفانی:

در عرفان اسلامی، داستان نمرود نشانه‌ای از نفس مستکبر و خودپرست است که در برابر حقیقت قیام می‌کند. گفت‌وگوی او با ابراهیم نشان‌دهنده‌ی مجادله عقل جزئی با عقل کل است. و اینکه چگونه حق، با برهان روشن خود، باطل را رسوا می‌کند.

 جمع‌بندی داستان نمرود در قرآن و روایات

مرحله	محتوای قرآنی یا روایی
ادعای خدایی	بقره: ۲۵۸
مناظره با ابراهیم	بقره: ۲۵۸ (زنده کردن و خورشید)
شکستن بت‌ها	انبیاء: ۵۲–۶۷
افکندن در آتش	انبیاء: ۶۸–۶۹
نجات از آتش	معجزه الهی (برد و سلام)
نابودی نمرود	روایت پشه (تفاسیر)

اگر مایل باشید، می‌توانم این داستان را در قالب:

• شعر مثنوی،
• نثر داستانی کودکانه یا بزرگسال،
• یا گفت‌وگوی نمایشی بین نمرود و ابراهیم

بازنویسی کنم. همچنین امکان شرح عرفانی یا تطبیق با حالات نفسانی انسان هم فراهم است.

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی