شرحی بر دعای سباسب

 

باسمه تعالی

دعای سباسب

شعر:

"ای سبا بفرست رحمت از خدا،
تا که گردد دل پر از نور و صفا.
تا بشوید دل ز غصه، از گناه،
همچو باران آن ببارد با دعا."

---

شرح و تفسیر:

1. "ای سبا بفرست رحمت از خدا"
   در این مصرع، شاعر از سبا (که در شعر فارسی به باد شرق یا باد ملایم و دل‌نواز اشاره دارد) می‌خواهد که رحمت و برکت الهی را از خداوند به سوی دل انسان بیاورد. سبا در ادبیات فارسی نماد لطف و نوازش است، به‌ویژه در جهت برآورده کردن دعاها و نیازهای روحانی. این جمله دعوت به استغاثه و طلب رحمت از درگاه الهی است تا دل‌ها از فضل و کرم خداوند بهره‌مند شوند.

2. "تا که گردد دل پر از نور و صفا"
   در این مصرع، هدف اصلی از درخواست رحمت الهی بیان می‌شود؛ دل انسان می‌خواهد با رحمت الهی روشن شود و از صفا و نور معنوی پر گردد. نور و صفا در اینجا به معانی روحانیت، پاکی و آرامش اشاره دارند. به عبارت دیگر، دل انسان با رحمت الهی از تاریکی‌ها و غم‌های دنیا پاک می‌شود و به نور الهی می‌رسد.

3. "تا بشوید دل ز غصه، از گناه"
   این مصرع به نقشی که رحمت الهی در تطهیر و پاک‌سازی دل از غم‌ها و گناهان دارد، اشاره می‌کند. شاعر بیان می‌کند که دل انسان به وسیله‌ی رحمت الهی از غم‌ها و دردهای دنیوی پاک خواهد شد و گناهان که به نوعی لکه‌هایی بر دل هستند، شسته خواهند شد. در اینجا، "غصه" و "گناه" به عنوان موانعی بر سر راه طهارت روح انسان به‌شمار می‌روند.

4. "همچو باران آن ببارد با دعا"
   در این مصرع، شاعر از باران به عنوان نمادی از رحمت و برکات الهی استفاده می‌کند. باران در اینجا نمایانگر استغفار و دعاهایی است که به دل انسان شفا و آرامش می‌بخشد. همان‌طور که باران زمین را از خشکی‌ها و گرد و غبار می‌شوید، دعا و رحمت الهی نیز دل را از آلودگی‌های گناهان و غم‌ها پاک می‌کند. این استعاره به‌خوبی نشان‌دهنده‌ٔ تأثیر شفابخش دعا در دل است.

---

خلاصه تفسیر کلی: شاعر در این دعا از سبا می‌خواهد که رحمت الهی را به سوی دل انسان‌ها فرستاده و آن را از نور و صفا پر کند. رحمت الهی به دل انسان می‌آید تا از غم‌ها و گناهان پاک شود و به وسیله‌ی دعا و استغفار، دل همچون زمین با بارانی که به آن می‌بارد، تازه و شفاف گردد.

دعای "سبا سب" یکی از دعاهای مشهور و پرارزش در ادبیات عرفانی و مذهبی است که معانی عمیق و اسرار زیادی در خود دارد. این دعا در متون مختلف اسلامی، به‌ویژه در منابع شیعی، آمده است و از آن برای طلب کمک و شفاعت از خداوند و اهل بیت (ع) استفاده می‌شود. در ادامه، شرح و تفسیر این دعا را به طور کلی بررسی می‌کنیم:

شرح و تفسیر کلی دعای "سبا سب":

دعای سبا سب به نوعی به‌عنوان یک دعا برای استغاثه و درخواست از خداوند به شمار می‌آید که در آن انسان به نیازمندی‌ها و مشکلات خود اشاره می‌کند و از درگاه الهی طلب یاری می‌کند. در این دعا، واژه‌های "سبا" و "سب" ممکن است به‌طور نمادین برای اشاره به امور خاصی از نگاه عرفانی و معنوی به کار رفته باشند. این دعا همچنین می‌تواند به نوعی از آیه‌های قرآن و روایات اهل بیت (ع) الهام گرفته باشد که در آن‌ها از شفاعت و رحم الهی صحبت شده است.

تفسیر برخی از کلمات و عبارت‌ها:

1. "سبا"
   واژه "سبا" در این دعا، در لغت به معنای باد خوش و یا نسیم لطیف است. در عرفان اسلامی، "سبا" به‌عنوان نمادی از رحمت و عنایت الهی به شمار می‌رود. این واژه در دعا و ادب اسلامی به نوعی به الهام و هدایت الهی اشاره دارد که از طریق آن انسان‌ها به حقیقت و نور الهی راه پیدا می‌کنند.

2. "سب"
   واژه "سب" نیز به‌طور مشابه با "سبا"، به معنای مسیر یا راه است. در این دعا، "سب" به‌طور استعاری می‌تواند به مسیرهای هدایت و لطف الهی اشاره داشته باشد. این مسیر، مسیر ایمان و تقوا است که انسان‌ها را به‌سوی هدف نهایی زندگی یعنی قرب به خداوند هدایت می‌کند.

3. استغاثه و طلب یاری:
   در دعای "سبا سب"، انسان از خداوند طلب کمک و شفاعت می‌کند. این استغاثه و درخواست، نمادی از نیاز انسان به رحمت و لطف الهی است. در حقیقت، انسان به‌خوبی درک می‌کند که تنها از طریق لطف و رحمت خداوند است که می‌تواند از مشکلات و گرفتاری‌های زندگی نجات یابد.

4. توجه به اهل بیت (ع):
   در بسیاری از دعاهای شیعی، اهل بیت پیامبر (ص) به‌عنوان واسطه‌های رحمت الهی و شفاعت معرفی شده‌اند. در دعای "سبا سب" نیز ممکن است اشاره‌ای به اهل بیت (ع) وجود داشته باشد که انسان از آن‌ها طلب شفاعت و یاری می‌کند.

نتیجه‌گیری:

دعای "سبا سب" یک دعا با معانی عمیق و عرفانی است که در آن انسان از خداوند و اهل بیت (ع) طلب یاری و شفاعت می‌کند. واژه‌ها و عبارات این دعا به‌طور استعاری و نمادین به مسیر هدایت، رحمت و نور الهی اشاره دارند و نشان می‌دهند که انسان برای رهایی از مشکلات و دردهای زندگی به درگاه خداوند و اهل بیت (ع) نیازمند است.

سراینده

دکتر علی رجالی