باسمه تعالی
فرازهایی از نامه حضرت علی به مالک اشتر
مثنوی ششم
امور اقتصادی
می نماید مرتضی پند و نصیحت بر سران
تا نباشد لطمه ای بر آمران و حاکمان
ارتباط حاکمان با مسلمین گردد بیان
در خلال نامه ی مولا به مالک بی گمان
تا کند بر پا عدالت بر اساس شرع و دین
چون که مالک آمده سوی امیر المومنین
در حقیقت می کند تبیین اصول دین عیان
همچو قانونی برای مسلمین ، در هر زمان
بر اساس امتحان و تجربه هم مشورت
بر گزین از بهترین ها ، در کمال و معرفت
گر گماری مردمان بی سواد و ناتوان
می شود اسباب کندی در امور و هم فغان
تا توانی کن حذر از نصب بی جا ، بی دلیل
کن گزینش مردم پاک و امین و هم اصیل
گر کنی منصوب خارج از قواعد ، بی گمان
دان ستم کردی به مردم ، چون امیران و شهان
بین سوابق را ز حیث حسن خلق و هم حیا
چون که آنان از طمع دور و امین در هر کجا
.
بهترین ها ، بین افراد توانا بر گزین
بر گمار و کن نظارت از طریق ضابطین
آن که باشد از تبار مسلمین و با شعور
او بود اصلح برای کسب کرسی امور
تا توانی کن کمک بر ناصبان با وصف فوق
کن گزینش مردم صالح، امین و اهل ذوق
تا نباشد علتی از سوی آنان در میان
در پی کمبود در مال و نیاز خود هر آن
همچنین مانع شود از غصب ، سوی خاطیان
چون که بیت المال باشد در خیار والیان
عده ای را چون چراغ و رهنمای خود گمار
تا رصد گردد حکومت از برون و هم مهار
تا گزارش ها رسد از جانب آنان هر آن
خوان به دقت تا شوی آگاه از کار و توان
کن تفقد در امور مملکت بی واسطه
از طریق عاملین با وفا ، بی سفسطه
چون نظارت بر امور کارشان افزون شود
کی حکومت بر جماعت کاهل و مدیون شود
گر بود مخدوش کار عاملان در یک مکان
مستحق باشند در عزل و مجازات کلان
با عمل کردن به قانون مجازات و امور
شو ز تهمت هم خیانت در امانت دور دور
می شوی آسوده و گردی به دور از هر گمان
پیرو برخورد با افراد خاطی هر زمان
گر شود محرز خیانت بر امور مسلمین
حکم گردد خاطیان را ، بر اساس شرع و دین
گونه ای باید عمل گردد برای این و آن
تا شود درسی برای جامعه هم خاطیان
خاطیان توبیخ گردند و مجازاتی شدید
ننگ تهمت را زدایی و دهی مردم امید
تا سبب گردد عدالت در دیار مسلمین
با قضاوت های شفاف و اموری اینچنین
خادمان پاک و مردان خدا را دان عزیز
بین افراد خطا کار و توانا ده تمیز
خادمان و آمران را در حکومت هر کجا
کن محبت جملگی را ، هم به ظاهر هم خفا
از برای حفظ اینان و صفای روح و جان
ده هدایای گرانقدر و اصیل و هم نشان
مرتفع کن حاجت آنان ، برای زندگی
تا شود موجب تلاش و خدمت و آسودگی
تا کنند با طیب خاطر ، کار مردم را تمام
در زمان خود به پایان آن رسد ، با اهتمام
تا توانی دین احمد را عیان کن در جهان
دین نگردد عاملی بهر معاش این و آن
چون بشر باشد به امید حیات و زندگی
نیست او را در مصائب ، کاهلی و خستگی
زین سبب انگیزه باشد ، تا کند کار و تلاش
از برای شادمانی و رفاه و هم معاش
حق نگفته طول عمر مردمان را او نخست
چون بشر مایوس گردد ، راز حق را کس نجست
گر کنی تامین نیاز آمران از هر جهت
نیست عذری یا بهانه در تخلف در سمت
قبل اخذ مالیات و هم خراج مسلمین
کن زمین آباد از بهر زراعت ، همچنین
گر نباشد کشت و کاری در زمین و مزرعه
نیست محصولی برای مالیات و هم هبه
گر دهد خسران ، بلایای طبیعی ناگهان
ده خسارت بر رعایا ، بیمه گردان این و آن
تا توانی کن شفقت ، از خراج خود بکاه
تا نباشد دامنت را ، لکه ا ی ننگ و سیاه
می کنی مردم هلاک و اندکی یابی دوام
گر شود سفره تهی از قوت ناچیز و طعام
گر شکایت نزد تو گردد از انواع خراج
کن مدارا با جماعت وقت سختی هم رواج
کی بریزد برگ سبزی غیر پائیز وزان
نیست کاری جز به دستور خداوند جهان
می کند رسوا تو را هر آینه با یک نگاه
گر ببینی چهره ات را ، دیر هنگام و پگاه
لیک غافل از خودی و هم درون سینه ات
کاش می دیدی درون و لحظه ای آئینه ات
تابشویی چهره و جانت ز انواع گناه
تا نگردد روح و جان آلوده و گردد تباه
کی شود جانا ببینم هم درون و هم جهان
تا کنم اصلاح خویش و قدرتت بینم هر آن
حق تعالی می دهد فرمان گردش در جهان
بر جمیع مردمان و بر خلایق همچنان
می کند فرماندهی بر جن و انسان ، هر مکان
چرخش عالم به اذن حق تعالی ، هر زمان
حق تعالی میثمی ، آگاه و ناظر در جهان
می کند فرماندهی بر جن و انسان بی گمان
دان رجالی ، قادر منان دهد روزی به ما
می کند تامین نیاز مردمان را ، هر کجا
سروده شده توسط
علی رجالی و مهدی میثمی
- ۰۰/۰۱/۰۴