نامه منظوم حضرت علی به مالک(مثنوی۴)

 

 

باسمه تعالی
فرازهایی از نامه حضرت علی به مالک اشتر
مثنوی  چهارم
قوای نظامی

 
 

نقش هر صنفی مشخص باشد و گردد بیان
تا نباشد شبهه ای در کار آنان در میان
 

 

بر اساس سنت و قرآن و احکام مبین
سهم و نقش آمران تعیین شده از سوی دین


 

دین کند تشریح ، آداب و رسوم زندگی
همچو دخل و خرج افراد و عبادت ، بندگی




 

گر شود اجرا قوانین خدا در هر زمان
نیست اندوه و خسارت در میان مردمان



 

علت  فقر و گناه و جرم و نسیان و خطا
جملگی در نفی و فهم ما ز  احکام خدا



 

تا توانی کن عمل بر شرع و قرآن مبین
دین بود منجی ما در کسب ایمان و یقین



 

از برای پاکی نفس و رهایی از فغان
چیره شو  بر نفس بی پروای دون در هر زمان



 

جنگ با نفس و درون باشد بسی سنگین و سخت
سخت تر از جنگ با دشمن بود ، در کوه و دشت



 

گفت مولا در خصوص جنگ و آثارش به ما
تا شود آن رهنما بر مسلمین  و بر شما



 

می کنم تشریح آن را ، از پیام مرتضی
بالاخص فرماندهی بر لشکر  و هم جبهه ها

 

 

کن تو تجهیز از خراج مردمان ، تیر و کمان
تا که دشمن را برون رانید با حرب و سنان

 



 

گر کنی لشکر مجهز درفنون و هم توان
باعث قوت شود ، تجهیز آنان بی گمان

 

 

می دهی تشکیل گردان و سپاه مسلمین
از برای حفظ ناموس و کیان و سرزمین

 

 

تا توانی بهترین رزمندگان را بر گزین
کن مجهز لشکری از مومنین و صادقین

 
 

آن کسی باید گزینی راس لشکر در نظام
او بود غالب به نفس و هم بگیرد او زمام

 

 

اهل اکرام و سخاوت باشد و هم مهربان
از دلیران و جوانمردان بی نام و نشان
 

 

معتقد باشد به یزدان  و اطاعت از رسول
پاک دامن باشد و صالح ، مقید در اصول

 

از سلحشوران و مردان خدا در عرصه ها
تا کند فرماندهی در جنگ و هم در برهه ها

 
 

شرح صدر باشد نیاز حاکم و حسن نظر
تا نگردد خدشه ای بر پیکر و  جان  نفر

 

 

هم بود خوش نام در بین سپاه و مردمان
سخت باشد بر تقابل ، در تعرض هر مکان

 

 

اهل بخشش باشد و حامی سرباز و کسان
تا نباشد دلهره در کار و خرج  افسران

 

 

این سبب گردد فزونی در نبرد و در جدال
حمله ور گردند سربازان به دشمن تا زوال


 

در مقابل با ضعیفان ، با مدارا  طی کند
  حاجت آنان کند تامین و  پاداشی دهد


 

مهربانی او کند ، با لشکر و با دیگران
آن کند تسریع در کار خلایق بی امان



 

عده ای مشغول تدوین ، چون وزیر و کاتبان
همچو تنظیم قرار و عهد و پیمان توامان


 

قشر های مختلف در جامعه در هر زمان
می کنند تامین نیاز مملکت  را بی گمان

 

 

عده ای مشغول تدوین ، چون وزیر و کاتبان
همچو تنظیم قرار و عهد و پیمان توامان

 

 

می شود حاصل درآمد ، پیرو هر کسب و کار
زندگی بهتر شود ، با نام و یاد کردگار

 

 

حق دهد بر آدمی امکان فکر  و کار و هوش
می شو تامین نیاز مردمان با جنب و جوش




 

تا کند  تحصیل رزق و معرفت جوید هر آن
همچنین حق را بیابد ، با تدبر  هر مکان

 
 

با شکیبایی نما اصلاح در کار  صنوف
از مصائب کن سوال و از مسائل هم وقوف



 

گاه باشد بر تو سنگین ، در ادای  کارشان
کن توکل بر خدا و با تدبر  رفعشان


 

تا توانی کن نظر همچون پدر بر مردمان
کی پدر دارد تفاوت بین فرزندان  چنان




 

نیست فرقی بین مردم ، جز به تقوا و توان
اهل فضل و معرفت را دان گرامی هر زمان



 

اهل تقوا کی کند ، ظلم و ستم بر این و آن
نیست آنان را جنایت هم به ظاهر هم نهان


 

اهل فضل و معرفت ، مشکل گشا و رهنما
حق کند آنان سفارش ، در مصائب هر کجا



 

عالم غافل کند دنیا و عقبایت خراب
در مقابل اهل ایمان دور می سازد عذاب



 

کن گرامی اهل ایمان و خرد را در امور
چون که آنان مردمانی با صفا  و با شعور



 

اهل ایمان و خرد بالا برند مردم ز  فرش
پس گرامی دار آنان را ، رسانند  تا به عرش


 

 

قشرهایی ناتوان را کن حمایت همچنان
چون که آنان مستحق لطف و احسان سران

 

 
مردمان مملکت را کن حمایت ، بی دریغ
کی توان بنشت بر سر نیزه و انواع  تیغ



 

در امور زندگی و مملکت غره مشو
بین خدای لایزال و راه شیطان را مرو


 

گر شود احسان و نیکی بر خلایق در جهان
از خدا دان فرصت خدمت به مردم هر مکان

 
 

این نباشد چون تو مشغول اموری بس کلان
غافل از مردم شوی در کار کوچک هر زمان


 

 
حسن ظن گردد سبب ، در پرتوی حسن نظر
تا توانی کن کمک بر مردمان بی پدر


 

چون یتیمان  فاقد احسان و بعضا ناتوان
کن توجه بر یتیمان و فقیران هر زمان



 

نقش مردم در حکومت دان بسی سنگین بود
حق آنان را ادا کن ، لازم و شیرین بود


 

گر توانی کن به پا قسط و عدالت بهر عام
این بود از بهترین کار و  تداوم ده مدام


 

می شود ما را امید و شادمانی و صفا
گر نمایی آن عمل با نیت و قرب خدا
 

 

بهر کسب دانش و کسب معارف کن تلاش
تا نگردد باعث  رنج و بلا و هم معاش

 

 می رساند روزیت را میثمی ، روزی رسان
توشه ای را کن فراهم ، از برای روح و جان


 

تا به کی گردی رجالی ، منتظر بر این و آن
از خدا در خواست بنما ، می دهد بر تو توان

 
 

 سروده شدا توسط
علی رجالی و مهدی میثمی