خیلی عالی 🌹
پس من برای شما روایت کامل مسجد ضرار را در قالب مثنوی حماسی با وزن ۱۱ هجایی از بیت ۱ تا ۱۰۰ می‌سرایم.
ساختار:
- هر بیت ۱۱ هجا
- روایت پیوسته و داستانی (از آغاز نفاق تا وحی و تخریب مسجد مقدمه پیشنهادی
باسمه تعالی
الحمد لله ربّ العالمین و الصلاة علی سیدنا محمد و آله الطاهرین.
این اثر منظوم با الهام از داستان قرآنی مسجد ضرار، در قالب مثنوی حماسی و اخلاقی سروده شده است. مسجد ضرار نماد نفاق، فریب و تزویر در تاریخ اسلام است که به فرمان خداوند و دستور پیامبر اکرم (ص) ویران گردید، تا برای همیشه درسی برای اهل ایمان باشد. در برابر آن، مسجد قبا به عنوان نخستین مسجد بنا شده بر پایه‌ی تقوا، نمونه‌ای جاودان از اخلاص و بندگی است.
سرودن این مثنوی با هدف بیان داستان تاریخی، تبیین پیام‌های اخلاقی و عرفانی، و انتقال عبرت به نسل امروز صورت گرفته است.
این مجموعه در سه بخش تنظیم شده است:
۱. بخش نخست: روایت تاریخی مسجد ضرار و نقش منافقان (۱ تا ۱۰۰ بیت).
۲. بخش دوم: عبرت‌ها و پیام‌های مستقیم از واقعه (۱۰۱ تا ۲۰۰ بیت).
۳. بخش سوم: نتیجه‌گیری عرفانی و اخلاقی برای همه عصرها (۲۰۱ تا ۳۰۰ بیت).
امید است این اثر بتواند دل‌ها را به حقیقت نزدیک‌تر ساخته و یادآور این حقیقت باشد که هر بنایی که بر اخلاص بنا شود ماندگار است، و هر بنایی که بر نفاق و تزویر استوار گردد سرانجامی جز فروپاشی ندارد.
فهرست
مقدمه
-
بخش اول: داستان مسجد ضرار
- پیدایش نفاق و اهداف منافقان
- ساخت مسجد برای فریب مؤمنان
- وحی الهی و فرمان تخریب مسجد ضرار
-
بخش دوم: پیام‌ها و عبرت‌ها
- معیار قبولی عبادت در اسلام
- تفاوت مسجد قبا و مسجد ضرار
- جایگاه اخلاص و رسوایی نفاق
-
بخش سوم: نتیجه‌گیری عرفانی و اخلاقی
- پیام قرآن برای همه عصرها
- خطر مساجد نفاق در روزگار جدید
- الگوگیری از مسجد قبا در زندگی امرو
- مسجد ضرار
به نام خداوند عشق و بقا
خداوند عدل است و لطف و سخا
هدایتگر خلق و مولای ما
که آراست جان را به نور و صفا
۱. به شهر مدینه فروزنده شد
۲. بهار هدایت برانگیخته شد
۳. دل مؤمنان پر ز ایمان و نور
۴. جهان غرق در رحمت و عدل و شور
۵. ولی در میان دل آلوده بود
۶. به ظاهر شریف و به باطن فسود
۷. گروهی به پنهان پر از کینه‌ور
۸. به حیلت نشستند با یکدگر
۹. که سازیم مسجد به نام نماز
۱۰. ولیکن بود قصد ما فتنه‌ساز
۱۱. بگفتند: در مسجد، پیر و ضعیف
۱۲. کنند استراحت، شوند در لطیف
۱۳. نماز شب و روز گردد بلند
۱۴. همه خسته جانان شوند ارجمند
۱۵. رسول خدا گر بیاید در آن
۱۶. شود مسجد ما پر از قدر و جان
۱۷. ولیکن نه مسجد، که دامی نهان
۱۸. به راه حقیقت شود ناگهان
۱۹. بُوَد پایگاهی برای نفاق
۲۰. مکان فریب و سرانجام چاق
۲۱. بخندند به مؤمن، به راستی
۲۲. نهان سازند کینه به کاستی
۲۳. بگفتند با چهره‌ای بس شریف
۲۴. ولی در دل از مکرها پر حریف
۲۵. رسول خدا بر سفر داشت قصد
۲۶. به تبوک، جهاد آمدش در سرمست
۲۷. منافق بیامد به خدمت دوان
۲۸. بگفتا: "بیا، ای رسول مهربان
۲۹. بزن بر در مسجد ما قدم
۳۰. بگردد مکانش چو کعبه حرم
۳۱. بُوَد پیکر دین ز ما استوار
۳۲. بُوَد مسجد ما همه افتخار
۳۳. به ظاهر سخنشان بسی خوب بود
۳۴. ولیکن همه دام و مکروب بود
۳۵. نبی گفت: اکنون سفر در پیش است
۳۶. زمان جهاد و خطر در پیش است
۳۷. چو باز آیم از جنگِ راه خدا
۳۸. نگرم به مسجد شما با صفا
۳۹. روان شد سپاهش به صحرا به جنگ
۴۰. پر از شور ایمان، پر از نیرنگ تنگ
۴۱. منافق به مکر و به حیلت نشست
۴۲. به دل‌ها فکند آتش و آتش‌پرست
۴۳. به مسجد ضرار اندرون جمع شد
۴۴. سخن‌ها ز کینه همه گرم شد
۴۵. که این مسجد ما جای جنگ آید است
۴۶. به فتنه، دل مؤمنان کاهد است
۴۷. مکان فسادی، به ظاهر نماز
۴۸. که بر هم زند وحدت و احتراز
۴۹. چو باز آمد از جنگ، احمد به دین
۵۰. فرود آمد از خیمه با نور و بین
۵۱. فرستاد پیغامشان نزد او
۵۲. که مسجد ما کن تو هم پر وضو
۵۳. فرشته بیامد به احمد رسول
۵۴. فرود آمد آیات با فضل و فصول
۵۵. "مکن در نماز ای رسول خدا
۵۶. در مسجد ضرار، که باشد جفا"
۵۷. مکان نفاق است و کفر و فسوس
۵۸. مکان فریب است و دامی چو طوس
۵۹. به مسجد قبا رو، که پاک است و ناب
۶۰. در آنجا نماز است مقبول و تاب
۶۱. نبی چون شنید این پیام خدا
۶۲. بگفتا: "که باطل شود این بنا"
۶۳. سپاهی فرستاد در دم شتاب
۶۴. که ویران کنید این سرای عتاب
۶۵. به آتش کشیدند آن خانه را
۶۶. برانداختند آن به فرمان ما
۶۷. ستون‌ها فرو ریخت با خاک و دود
۶۸. مکان نفاقی دگر برنخاست ز رود
۶۹. به خاکستر افتاد بنیاد شوم
۷۰. به خواری شکست آن بنای علوم
۷۱. صدای خروش آمد از آن مکان
۷۲. که دیگر نماندش به دل، جان و جان
۷۳. منافق بماندند رسوا و خوار
۷۴. که با مکر خویش آمدند دچار
۷۵. نبی گفت: "بنگر که نیرنگ و مکر
۷۶. نگیرد در این راه ای اهل ذکر
۷۷. مکان عبادت، به دل باید است
۷۸. نه بر سنگ و گل، جان دل باید است
۷۹. چو مسجد شود از نفاق آکنده
۸۰. دل اهل ایمان از او شرمنده
۸۱. به مسجد قبا رو، که نیکوست جای
۸۲. خدا کرد آن را به پاکی سرای
۸۳. در آنجا نمازی برون شد درست
۸۴. که بر حق بود و بر ایمان چُست
۸۵. به مسجد ضرار آنچه شد عبرتی‌ست
۸۶. برای همه تا ابد حجتی‌ست
۸۷. که هر کار با مکر و کینه شود
۸۸. سرانجام با خواری و کینه شود
۸۹. منافق چو بنشست با حیله‌گر
۹۰. ندانست رسوا شود در سحر
۹۱. پیامبر چو بر حق گام نهاد
۹۲. نفاق و دروغ از جهان دور باد
۹۳. به هر عصر مسجد بُوَد یادگار
۹۴. ز مسجد قبا تا به محراب یار
۹۵. ولی هر که با مکر مسجد کند
۹۶. به خواری سرانجام رسوا شود
۹۷. ز ایمان بود مسجدی پر صفا
۹۸. ز نیرنگ باشد مکان جفا
۹۹. خداوند بر اهل ایمان مدد
۱۰۰. ز دل‌ها زداید نفاق و حسد
۱۰۱. رسول خدا گفت: "ای اهل دین
۱۰۲. به باطل مرو، دور باشید از کین
۱۰۳. عبادت به مسجد فقط نیست راست
۱۰۴. به دل‌های روشن بود مهر و خواست
۱۰۵. کسی کز دلش نور ایمان بتافت
۱۰۶. به هر جا رود، مسجد اوست و صَف
۱۰۷. ولی آن‌که در مکر بنیاد کند
۱۰۸. به هر جا رود، شرّ و اضلال کند
۱۰۹. قبا مسجدی شد به نام وفا
۱۱۰. به اخلاص و ایمان شدش پر بها
۱۱۱. در آن سجده‌ها سوی جانان کنند
۱۱۲. دل و دیده را پاک و بریان کنند
۱۱۳. نفاق است آتش، بسوزد دلان
۱۱۴. براندازد آرامش مؤمنان
۱۱۵. دروغ است خاری به راه بشر
۱۱۶. نگیرد برون جز رُسوایی و شر
۱۱۷. خدا گفت: "ای بندگان وفادار
۱۱۸. به مسجد قبا شوید استوار
۱۱۹. در آنجا نماز است مقبول‌تر
۱۲۰. که بر اخلاص آید ز دل بی‌خطر
۱۲۱. ضرار است آکنده از مکر و دام
۱۲۲. نگیرد ز آن بنده تقرّب تمام
۱۲۳. چو بنیاد بر سنگ کج شد بنا
۱۲۴. فرو می‌رود زود در ماجرا
۱۲۵. مگر خانه‌ای کز هوا پر شود
۱۲۶. چو طوفان رسد، بی‌صدا بر شود
۱۲۷. مسلمان بداند که نیرنگ و مکر
۱۲۸. نگیرد ز باطل برون هیچ ذکر
۱۲۹. عبادت، صفا می‌طلبد درون
۱۳۰. نه دیوار و کاشی، نه گنبد فزون
۱۳۱. منافق چو می‌خواست فخری کند
۱۳۲. خداوند رسوای مطلق کند
۱۳۳. به هر عصر باشد چنین ماجرا
۱۳۴. نفاق است باطل، صفا کیمیا
۱۳۵. هر آن کس که مسجد کند بر غرور
۱۳۶. شود نزد پروردگارش حقیر
۱۳۷. نمازی که بی‌اخلاص گردد به کار
۱۳۸. به جایی رسد جز به خشم و خمار
۱۳۹. درون دل مؤمنان روشن است
۱۴۰. ز یاد خدا خانه‌شان ایمن است
۱۴۱. چو باشد به اخلاص، سجده بلند
۱۴۲. به بالا رود، بُوَد ارجمند
۱۴۳. ولی آن‌که از حیله بنیاد کرد
۱۴۴. سرانجام خواری به دام آورد
۱۴۵. نبی گفت: "بنگر به کردار زار
۱۴۶. که مسجد ضرار است مکر و غبار
۱۴۷. به هر کس که در فتنه بنیاد نهد
۱۴۸. خدا آتش قهر بر جان زند
۱۴۹. قبا خانه‌ی پاکی و جان و صفاست
۱۵۰. در آن رحمت بی‌کران خداست
۱۵۱. در آنجا نمازی چو گوهر درخش
۱۵۲. به دل‌های پاک است آرام‌بخش
۱۵۳. همان خانه شد مایه‌ی افتخار
۱۵۴. شد آیه‌ی قرآن بر آن یادگار
۱۵۵. منافق بماند چو خاکستری
۱۵۶. پراکنده در باد بی‌خبری
۱۵۷. کسی کز ره باطل آرد بنا
۱۵۸. به ویرانی افتد، شود بی‌پنا
۱۵۹. بُوَد بر همه مؤمنان عبرتی
۱۶۰. که با حق بود ماندنی عزتی
۱۶۱. به مسجد ضرار آنچه شد روزگار
۱۶۲. در آفاق ماند از خدا یادگار
۱۶۳. هر آن خانه کز کینه گردد پدید
۱۶۴. به قهر خدا زود گردد مرید
۱۶۵. به ظاهر بود خانه‌ای پرنماز
۱۶۶. ولی در درون دوزخی پر از راز
۱۶۷. خدای جهان بر منافق غضب
۱۶۸. که با مکر و حیلت نهد دام شب
۱۶۹. هر آن کس که با کینه سازد مکان
۱۷۰. نبیند جز از خواری و اَنگران
۱۷۱. بُوَد خانه‌ی حق پر از مهر و نور
۱۷۲. بُوَد خانه‌ی باطل پر از شر و سور
۱۷۳. قبا تا ابد مایه‌ی عزت است
۱۷۴. ضرار تا ابد داغِ رسوایی است
۱۷۵. در آن یک صفا، در دگر فتنه‌ها
۱۷۶. یکی ره به حق، دگری سوی غا
۱۷۷. مسلمان به هر عصر باید بداند
۱۷۸. که از فتنه‌ی کینه باید برآید
۱۷۹. هر آن کس که مسجد کند بهر دین
۱۸۰. بماند سرافراز در نزد بین
۱۸۱. ولی هر که مسجد کند بهر مکر
۱۸۲. به آتش فتد همچو خاکستر
۱۸۳. خدای جهان بین بُوَد بی‌نیاز
۱۸۴. نمی‌پذیرد جز از دل نماز
۱۸۵. منافق چو بیند رسوایی خویش
۱۸۶. شود خوار در دیده‌ی خلق بیش
۱۸۷. بماند به تاریخ نامش به زشت
۱۸۸. چو دامی که در پست‌فطرت بگشت
۱۸۹. ولی اهل ایمان به نیکی بماند
۱۹۰. به اخلاص و رحمت جهانی بخاند
۱۹۱. رسول خدا گفت: "ای با صفا
۱۹۲. به اخلاص باید عبادت، نه جا
۱۹۳. نجات است در صدق و ایمان پاک
۱۹۴. نه در کاخ و گنبد، نه در سنگ خاک
۱۹۵. قبا نمونه‌ای شد ز اخلاص ناب
۱۹۶. به تاریخ جاوید و آیات رب
۱۹۷. ضرار است آیینه‌ی شر و فسوس
۱۹۸. بر اهل نفاق است داغی چو طوس
۱۹۹. هر آن کس که مکر آورد در رهش
۲۰۰. به خواری فتد، بشکند جان و دلش
۲۰۱. بیا ای برادر به تاریخ بین
۲۰۲. که هر فتنه‌گر خوار گردد به دین
۲۰۳. ضرار است آیینه‌ی اهل مکر
۲۰۴. قبا جلوه‌ای ز آسمان و ذکر
۲۰۵. یکی بر هوا و نفاق است راست
۲۰۶. یکی بر صفا و صداقت بناست
۲۰۷. چو باشد بنیان به اخلاص پاک
۲۰۸. بماند به هر روز و هرجا مَشاک
۲۰۹. ولی خانه‌ای کز دروغ است ساز
۲۱۰. شود زود ویران چو طوفان و راز
۲۱۱. مبادا کسی مسجدی پر فریب
۲۱۲. بسازد به ظاهر، به باطن غریب
۲۱۳. مبادا نمازی به نیرنگ و کین
۲۱۴. بُوَد جز عذابی ز قهر خدای بین
۲۱۵. عبادت بود جوهر بندگی
۲۱۶. نه در جلوه‌های دروغینگی
۲۱۷. نماز است پل تا به رضوان حق
۲۱۸. بود بر صفا و یقین مستحق
۲۱۹. قبا بر اساس تقوا بنا
۲۲۰. ضرار از نفاق و هوس شد فنا
۲۲۱. خدای جهان گفت: "با اهل صدق
۲۲۲. بمانید که یابید از ما سبق
۲۲۳. مکان عبادت چو پاکیزه شد
۲۲۴. دل و جان عبادت‌گزاران خوش شد
۲۲۵. مکان نفاق ار فرازید باز
۲۲۶. نیارد به جز فتنه و شر و راز
۲۲۷. بدان ای برادر که تقوا کلید
۲۲۸. گشاید درِ رحمت جاوید
۲۲۹. چو مسجد شود بر تقوا بنا
۲۳۰. دهد بر دل مؤمنان روشنا
۲۳۱. به هر روزگاری ضرار است هست
۲۳۲. به نام خدا لیک با مکر و پست
۲۳۳. یکی مسجدی پر ز طمع می‌سازد
۲۳۴. دل اهل ایمان ز هم می‌گدازد
۲۳۵. یکی بر عدالت بنا می‌نهد
۲۳۶. به یاران صفا و وفا می‌دهد
۲۳۷. ببین فرق در اخلاص و مکر
۲۳۸. یکی سوی بالا، یکی سوی ذکر
۲۳۹. قبا را بگیر الگو ای جوان
۲۴۰. که پاک است از هر دروغ و زیان
۲۴۱. نفاق ار به نام خدا رخ نمود
۲۴۲. خداوند رسوا کند بی‌درود
۲۴۳. به مسجد قبا شد نزول کلام
۲۴۴. که پاینده گردد به هر صبح و شام
۲۴۵. در آنجا عبادت پذیرفته شد
۲۴۶. مکان هدایت برون رفته شد
۲۴۷. به مسجد ضرار آیه‌ای نازل است
۲۴۸. که بر اهل دنیا نشان دل است
۲۴۹. خداوند با وحی گفت آشکار
۲۵۰. که باطل شود خانه‌ی فتنه‌کار
۲۵۱. بگیر این پیام از ره عبرت ای
۲۵۲. که در هر زمان می‌رسد بر تو پی
۲۵۳. مبادا ز نیرنگ خود دلبری
۲۵۴. مبادا که بر باطل آری سری
۲۵۵. نماز ار ز دل، زود بالا رود
۲۵۶. به رضوان حق جاودانه شود
۲۵۷. ولی گر ز حیلت بود در نماز
۲۵۸. نگیرد برون جز عذاب و گداز
۲۵۹. عبادت نه از سنگ و مرمر بود
۲۶۰. عبادت ز اخلاص و باور بود
۲۶۱. قبا مسجدی گشت با افتخار
۲۶۲. ضرار آیه‌ای شد به داغ و عار
۲۶۳. جهان یاد دارد به هر برهه‌ای
۲۶۴. که با حق بماند سراپرده‌ای
۲۶۵. منافق نماند مگر خوار و زار
۲۶۶. بُوَد بر سرش داغ ننگی غبار
۲۶۷. ولی اهل ایمان به هر روزگار
۲۶۸. بمانند سرافراز و پر افتخار
۲۶۹. کسی کز صفا خانه‌ای بر نهد
۲۷۰. به یاری خدا عزتی در رسد
۲۷۱. کسی کز نفاق آورد خانه‌ای
۲۷۲. بماند به تاریخ رسوا، دهی
۲۷۳. قبا چون چراغی فروزان بُوَد
۲۷۴. ضرار آتشی جاودان بُوَد
۲۷۵. یکی ره به فردوس برد مؤمنان
۲۷۶. دگر ره به دوزخ کشد کافران
۲۷۷. تو ای رهرو این داستان گوش کن
۲۷۸. حقیقت به دل، با صفا جوش کن
۲۷۹. مبادا که فریب دنیا خوری
۲۸۰. به حیلت ره باطل و فتنه بری
۲۸۱. خدا با تو خواهد صفا و یقین
۲۸۲. نه تزویر و نیرنگ و ننگین‌ترین
۲۸۳. بنا کن دلت را به اخلاص ناب
۲۸۴. که گردد دل از نور رحمت پرآب
۲۸۵. ضرار است عبرت برای همه
۲۸۶. قبا هست شادی و جان و دُمه
۲۸۷. یکی آیه بر باطل آورد ننگ
۲۸۸. یکی آیه بر مؤمنان داد رنگ
۲۸۹. ز قرآن بگیر این پیام بلند
۲۹۰. که اخلاص ماند، نفاق است بند
۲۹۱. تو با صدق باش و به حق اقتدا
۲۹۲. که با صدق یابی سعادت به جا
۲۹۳. نمازی که از جان برآید درست
۲۹۴. به رضوان حق می‌رسد زود و چُست
۲۹۵. چو مسجد قبا شد به قرآن عزیز
۲۹۶. مثال ابد، نور حق بی‌پریز
۲۹۷. ضرار است هشدار بر هر زمان
۲۹۸. که باطل نگیرد به حق کاروان
۲۹۹. بدان ای برادر، صفا برگزین
۳۰۰. که اخلاص ره می‌دهد تا به دین
۳۰۱. بیا ای جوان تا بدانی درست
۳۰۲. که این قصه امروز بر ما نشست
۳۰۳. ضرار آن زمان در مدینه بُد
۳۰۴. ضرار این زمان در دل ما بُد
۳۰۵. یکی مسجدی در دل آدمی‌ست
۳۰۶. که پر زینت و خالی از عالمی‌ست
۳۰۷. نمازی به لب، در دل آتش کِین
۳۰۸. به ظاهر مسلمان، به باطن حزین
۳۰۹. مبادا چنین خانه در دل کنی
۳۱۰. به تزویر و نیرنگ مایل کنی
۳۱۱. دلت را قبا کن به اخلاص ناب
۳۱۲. که گردد فروزان چو خورشید و آب
۳۱۳. ضرار است هر نیت بی‌صفا
۳۱۴. قبا است هر دل پر از مهر ما
۳۱۵. یکی مسجد از سنگ و مرمر بنا
۳১৬. ولی پر ز غرور و هوای فنا
۳۱۷. دگر مسجدی ساده و بی‌نقاب
۳۱۸. ولی پر ز ایمان و صدق و ثواب
۳۱۹. خداوند ننگر به زر و به سنگ
۳۲۰. به اخلاص بیند درونِ تنگ
۳۲۱. عبادت اگر بر ریا استوار
۳۲۲. شود چون ضرار از خدا شرمسار
۳۲۳. عبادت اگر بر یقین شد بنا
۳۲۴. رساند تو را تا به عرش خدا
۳۲۵. قبا هر زمان زنده در جان ماست
۳۲۶. چراغی برای شب و روز ماست
۳۲۷. ضرار است هشدار در هر زمان
۳۲۸. که باطل نگیرد ره کاروان
۳۲۹. تو ای رهرو این راه پر خطر
۳۳۰. به اخلاص یابی نجات از ضرر
۳۳۱. به قرآن نظر کن ببین ای عزیز
۳۳۲. که راه حق آمد چه روشن، چه تیز
۳۳۳. نفاق است آتش که پنهان بود
۳۳۴. ولی سرنگون خلق را می‌سُبُد
۳۳۵. صفا آب روشن، حیات‌آفرین
۳۳۶. دهد باغ ایمان به هر جا طنین
۳۳۷. مبادا ز دنیا فریبی خوری
۳۳۸. به مسجد ضرار آشیانی بری
۳۳۹. جهان پر ز نیرنگ و تزویر شد
۳۴۰. قبا هم‌چنان جاودان شیر شد
۳۴۱. ببین مردمان را به هر سوی راه
۳۴۲. یکی سوی اخلاص، یکی سوی چاه
۳۴۳. کسی کز حقیقت نشانی نداشت
۳۴۴. به باطل رهید و به فتنه گذاشت
۳۴۵. کسی کز قبا الگو آورد پیش
۳۴۶. دل و جان به تقوا بیاراست خویش
۳۴۷. درونت اگر مسجدی ساختی
۳۴۸. به اخلاص و تقوا بیارا ستی
۳۴۹. مبادا که گردد دلت خانه‌ی کین
۳۵۰. ضرار است آن خانه‌ی غم‌آفرین
۳۵۱. قبا را بساز ای دل هوشیار
۳۵۲. که آن است راه نجاتت به کار
۳۵۳. به هر روزگاری بود امتحان
۳۵۴. یکی اهل صدق و دگر بدگمان
۳۵۵. جهان پر شود با ضرار و قبا
۳۵۶. بُوَد امتحان هر کسی در بها
۳۵۷. ببین سرنوشت نفاق ای رفیق
۳۵۸. که گردد رسوا به هر گفت و نطق
۳۵۹. ببین سرنوشت صفا ای جوان
۳۶۰. که گردد درخشان چو خورشید جان
۳۶۱. خداوند با مؤمنان یار بود
۳۶۲. به اهل نفاق آشکارا نبود
۳۶۳. جهان را حقیقت فروزان کند
۳۶۴. دروغ و ریا را گریزان کند
۳۶۵. تو با اخلاص، آینه دل بکن
۳۶۶. قبا در وجودت مقابل شکن
۳۶۷. مبادا به مسجد ضرار اندر آیی
۳۶۸. مبادا به نیرنگ دنیا گرایی
۳۶۹. قبا را به جان خویش بنیاد نه
۳۷۰. به تقوا و ایمان دل آزاد نه
۳۷۱. بگیر این پیام از حکایت تمام
۳۷۲. که اخلاص باشد کلید دوام
۳۷۳. ضرار است رسوا به هر سرگذشت
۳۷۴. قبا جاودان در دل‌ها سرشت
۳۷۵. تو هم می‌توانی قبا در دلت
۳۷۶. بسازی به اخلاص و نور عملت
۳۷۷. مبادا ز دنیای فانی فریب
۳۷۸. تو را سوی باطل کشاند غریب
۳۷۹. قبا را بساز و ضرار را بسوز
۳۸۰. که این است راه نجات و فروز
۳۸۱. حقیقت همین است ای هم‌رهی
۳۸۲. بمان با صفا تا ابد بر رهی
۳۸۳. به هر جا که باشی به اخلاص باش
۳۸۴. به صدق و محبت ز خود یاد داش
۳۸۵. خداوند یاری دهد اهل صدق
۳۸۶. به باطل نماند دلی پر از دق
۳۸۷. قبا چون چراغی به جانت ببر
۳۸۸. ضرار از دلت دور کن بی‌خبر
۳۸۹. مبادا که فانی شوی در غرور
۳۹۰. بمان با قبا جاودان پر ز نور
۳۹۱. نمازت چو از دل برآید به شور
۳۹۲. رساند تو را تا به باغ حضور
۳۹۳. نمازی که با حیله آراسته‌ست
۳۹۴. بُوَد در حقیقت ز دنیا گسست
۳۹۵. بدان داستان درسی از حق بگیر
۳۹۶. که هرکس به اخلاص گردد کبیر
۳۹۷. قبا ماند جاوید تا روز حشر
۳۹۸. ضرار است رسوا به هر دشت و شهر
۳۹۹. تو ای رهرو این حکمت و ماجرا
۴۰۰. بمان با قبا، دور باش از ضرار
۴۰۱. کتاب خدا مشعل راه ماست
۴۰۲. چراغی که تا حشر همراهمان است
۴۰۳. در آیات او درس اخلاص هست
۴۰۴. کلید رهایی ز وسواس هست
۴۰۵. یکی آیه آمد به تخریب آن
۴۰۶. که باطل نگیرد ره کاروان
۴۰۷. ضرار است هر جا فریبنده شد
۴۰۸. قبا آن‌که با تقوا زنده شد
۴۰۹. بخوان آیه‌ی توبه‌ای روشن است
۴۱۰. که سرّ نفاق اندر آن دیدنی است
۴۱۱. خداوند فرمود: «مسجد ضرار
۴۱۲. به فتنه‌ست و نیرنگ و مکر و شرار»
۴۱۳. به ظاهر نماز و به باطن فریب
۴۱۴. همان دامی است اندر ره بی‌نصیب
۴۱۵. نبی با ندای خداوند خویش
۴۱۶. خرابش نمود آن بنای پلید
۴۱۷. بماند قبا زنده تا جاودان
۴۱۸. ضرار است رسوا به هر جا و آن
۴۱۹. در قرآن چنین درس‌ها بی‌کران
۴۲۰. برای دل اهل ایمان عیان
۴۲۱. عبادت چو از اخلاص آراسته شد
۴۲۲. چو خورشید جاوید پیوسته شد
۴۲۳. عبادت چو با نیت آلوده است
۴۲۴. چو ظلمت، سرانجام بی‌پوده است
۴۲۵. ببین فرق مسجد قبا و ضرار
۴۲۶. یکی ماند جاوید، یکی شرمسار
۴۲۷. قبا رمز ایمان و اخلاص ناب
۴۲۸. ضرار است تصویر دسیسه و خواب
۴۲۹. درون هر انسان ضراری نهان
۴۳۰. قبا نیز اندر دلش بی‌کران
۴۳۱. تو ای رهرو این دو راه اختیار
۴۳۲. یکی سوی باطل، یکی سوی یار
۴۳۳. به قرآن گر آری تو گوش و دل‌ات
۴۳۴. قبا زنده گردد درون عملت
۴۳۵. به باطل گر آیی، ضرارت بُوَد
۴۳۶. دل و جانت آلوده و خارت بُوَد
۴۳۷. جهان عرصه‌ی امتحان خداست
۴۳۸. قبا با تو ماند اگر اهل راست
۴۳۹. مبادا که بازی دهد رنگ و بو
۴۴۰. حقیقت بجو، با صفا هم‌نفس شو
۴۴۱. ضرار است هر مکر پنهان و آشکار
۴۴۲. قبا نیت پاک و ایمان به کار
۴۴۳. بدان آیه‌ای گفت پروردگار
۴۴۴. که با کافران سازگار است کار
۴۴۵. همان‌ها که مسجد به فتنه زدند
۴۴۶. به حیلت ره اهل ایمان زدند
۴۴۷. ولی حق ز بالا نقاب از رخید
۴۴۸. نبی با تبر، آن بنا برکشید
۴۴۹. از این قصه آموختم یک حساب
۴۵۰. که اخلاص سرمایه‌ی هر ثواب
۴۵۱. مبادا ریا اندرونت بسازد
۴۵۲. که آن خانه‌ات یک ضرار برانگیزد
۴۵۳. قبا را به دل آشیان کن همیشه
۴۵۴. که با حق شوی هم‌نشین و رفیقه
۴۵۵. هر آن کار اگر بی‌نیت درست
۴۵۶. چو مسجد ضرار است، بی‌قدر و سست
۴۵۷. هر آن کار اگر با صفا شد بنا
۴۵۸. چو مسجد قبا ماند تا انتها
۴۵۹. جهان را چنین مرز باید شناخت
۴۶۰. که باطل فنا شد، حق اما بساخت
۴۶۱. قبا در درونت چراغی فشان
۴۶۲. ضرار از درونت به بیرون بران
۴۶۳. به اخلاص ساز این جهان پر ز شور
۴۶۴. به باطل مساز این سرا بی‌عبور
۴۶۵. جهان آزمونی است بس ناپدید
۴۶۶. قبا راه نور است، باطل پلید
۴۶۷. مبادا ز راه قبا دور شوی
۴۶۸. اسیر به دامی پر از شور شوی
۴۶۹. بخوان آیه‌ها را، بگیر این پیام
۴۷۰. قبا جاودان است، ضرار است خام
۴۷۱. بدان مسجدی را که بر کین بُوَد
۴۷۲. به فرمان حق ویران شد به‌جد
۴۷۳. بدان دل که با اخلاص پر شد ز نور
۴۷۴. قبا شد، چراغی شد از فضل و شور
۴۷۵. بدان دل که پر از نفاق است و کین
۴۷۶. ضرار است، ویران شود زودبین
۴۷۷. چنین است حکمت در آیات حق
۴۷۸. که باطل ز دل برکند با صدق
۴۷۹. قبا را به جان خویش بنیاد نه
۴۸۰. ضرار از دل تیره بیرون جَه
۴۸۱. جهان زنده گردد به اخلاص و عشق
۴۸۲. فنا گردد آن کینه‌ی بی‌سرانگشت
۴۸۳. به اخلاص، هر کار گردد قبول
۴۸۴. به نفاق، هر کار گردد فضول
۴۸۵. قبا رمز رحمت، ضرار آفت است
۴۸۶. قبا جاودان، با دل عافیت است
۴۸۷. تو ای رهروی کز حقیقت سراغ
۴۸۸. بگیر این حکایت به صد صد چراغ
۴۸۹. مبادا درونت شود جای ریا
۴۹۰. بسوزان ضرارت، بنا کن قبا
۴۹۱. قبا هم‌چنان ماند تا روز حشر
۴۹۲. ضرار است نابود در هر بشر
۴۹۳. تو را می‌رسد راه اخلاص و نور
۴۹۴. به قرآن، به ایمان، به تقوای دور
۴۹۵. نتیجه هم این است ای اهل دل
۴۹۶. که اخلاص، سرمایه‌ی هر عمل
۴۹۷. بخوان این سرود و بگیر این پیام
۴۹۸. قبا جاودان است به هر صبح و شام
۴۹۹. ضرار است رسوا به هر روزگار
۵۰۰. قبا ماند روشن چو شمس و بهار
۵۰۱. جهان آینه از صفای خداست
۵۰۲. دل روشن آیینه‌ی مصطفی است
۵۰۳. قبا رمز اخلاص و نور یقین
۵۰۴. ضرار آتشی در دل کافران
۵۰۵. درون تو مسجد بنا می‌شود
۵۰۶. یکی از تقوا، یکی از هوا
۵۰۷. اگر با صفا، جانت آباد شد
۵۰۸. قبا در وجودت بنیان شد
۵۰۹. اگر با ریا پر شد این آشیان
۵۱۰. ضرار است ویران، پدیدار آن
۵۱۱. به اخلاص باید رهی برگرفت
۵۱۲. که بی‌اخلاص، هر عمل بی‌صُرفت
۵۱۳. قبا جاودان بر دل مؤمن است
۵۱۴. ضرار است در هر کجا دشمن است
۵۱۵. بخوان قصه‌ی توبه، عبرت بگیر
۵۱۶. به دام نفاق و ریا دل مگیر
۵۱۷. درون تو باید چراغی فروخت
۵۱۸. ز اخلاص و ایمان ره حق بسوخت
۵۱۹. مبادا ضرارت درونت شود
۵۲۰. که آتش به جان و به خونت شود
۵۲۱. قبا خانه‌ای شد برای حضور
۵۲۲. ضرار آتشی شد پر از شر و شور
۵۲۳. خداوند بر اهل ایمان عطاست
۵۲۴. قبا هدیه‌ای تا ابد ماند راست
۵۲۵. ز تقواست آن خانه تا جاودان
۵۲۶. ز نفاق است این خانه بی‌جا و جان
۵۲۷. پیامش همین است بر هر بشر
۵۲۸. که بی‌اخلاص، اعمال گردد هدر
۵۲۹. عبادت چو با کینه آمیخته
۵۳۰. چو زهری به جامی فرو ریخته
۵۳۱. عبادت چو با نور تقواست پاک
۵۳۲. چو خورشید تابنده در چرخ خاک
۵۳۳. به هر روزگاری ضراری پدید
۵۳۴. قبا نیز هر جا به ایمان رسید
۵۳۵. تو ای جان، ز هر فتنه پرهیز کن
۵۳۶. قبا را بنا کن، ضرارت شکن
۵۳۷. جهان بی‌قبا ظلمت و فتنه‌گاه
۵۳۸. جهان با قبا باغ نور و پناه
۵۳۹. به هر کار نیت بسنجد خدا
۵۴۰. نه صورت، نه ظاهر، نه رنگ و ریا
۵۴۱. اگر نیتت نور ایمان شود
۵۴۲. قبا تا قیامت نشانت شود
۵۴۳. اگر نیتت کینه و حیله بود
۵۴۴. ضرارت به جانت غریبه بود
۵۴۵. چنین است تعلیم آن ماجرا
۵۴۶. که آمد به قرآن به صوت صفا
۵۴۷. قبا زنده شد بر اساس اخلاص
۵۴۸. ضرار است نابود در دست یاس
۵۴۹. پیامبر به یاران چنین گفت زود
۵۵۰. که اخلاص سرمایه‌ی هر وجود
۵۵۱. مبادا که مسجد بسازی به ریا
۵۵۲. که ویران شود پیش چشم خدا
۵۵۳. به دل مسجدی تازه برپا کنید
۵۵۴. که با ذکر حق خانه آرا کنید
۵۵۵. به هر کار اخلاص باید نگاه
۵۵۶. که بی‌اخلاص، هر عمل بی‌پناه
۵۵۷. قبا می‌درخشد چو مه در سما
۵۵۸. ضرار است خاموش چون خاک و جا
۵۵۹. تو ای رهرو این حقیقت ببین
۵۶۰. قبا نور رحمت، ضرار آتشین
۵۶۱. قبا باغ ایمان، قبا چشمه نور
۵۶۲. قبا ماند جاوید در هر دهور
۵۶۳. ضرار است رسوا چو گرداب کین
۵۶۴. قبا می‌درخشد چو خورشید دین
۵۶۵. بخوان این حکایت به جان و دلت
۵۶۶. قبا را بکار اندرون عملت
۵۶۷. مبادا به بازی ز راهی روی
۵۶۸. که با مکر و تزویر همراه شوی
۵۶۹. خداوند بیدار و بیناست هم
۵۷۰. نبی رهبر ماست در هر قدم
۵۷۱. قبا رمز اخلاص و توحید شد
۵۷۲. ضرار آتش فتنه و کین شد
۵۷۳. اگر در دلت شوق ایمان بُوَد
۵۷۴. قبا زنده در جانت آسان بُوَد
۵۷۵. اگر در دلت حیله و نیرنگ شد
۵۷۶. ضرارت به جانت چو مارنگ شد
۵۷۷. پس ای رهرو از این حکایت بگیر
۵۷۸. به اخلاص دل را بیارا چو شیر
۵۷۹. به هر کار نیت بود اصل و جان
۵۸۰. مبادا که گم‌گشته گردد روان
۵۸۱. خداوند ناظر به هر راز دل
۵۸۲. به اخلاص گیرد پذیرش عمل
۵۸۳. قبا ماند روشن به نور خدا
۵۸۴. ضرار است نابود در هر کجا
۵۸۵. نتیجه چنین است ای اهل دین
۵۸۶. که اخلاص، بنیاد ایمان زمین
۵۸۷. چو اخلاص با توست، آرام باش
۵۸۸. چو نیت پلید است، ناکام باش
۵۸۹. قبا زنده ماند به هر جا و روز
۵۹۰. ضرار است رسوا به هر سوز و سوز
۵۹۱. قبا رمز ایمان و رحمت بُوَد
۵۹۲. ضرار آتش فتنه و محنت بُوَد
۵۹۳. بخوان این سرود و بگیر این پیام
۵۹۴. که اخلاص جاوید است در هر مقام
۵۹۵. درود بر نبی، ختم هر انبیا
۵۹۶. که آورد ما را ره تقوا بیا
۵۹۷. درود بر یاران باوفا
۵۹۸. که کردند اخلاص چراغ صفا
۵۹۹. دعا می‌کنم بر دل اهل دین
۶۰۰. که با اخلاص ماند ره جاودین
نتیجه‌گیری
داستان مسجد ضرار تنها یک واقعه تاریخی در صدر اسلام نیست، بلکه الگویی جاودان برای همه عصرها و نسل‌هاست. منافقان در مدینه با ساختن مسجدی ظاهراً برای عبادت، در حقیقت قصد داشتند میان مسلمانان تفرقه ایجاد کنند و پایگاهی برای نفاق و فتنه بنا نهند. اما خداوند با نزول آیات قرآن، حقیقت را آشکار ساخت و به پیامبر اکرم (ص) فرمان داد تا آن مسجد را ویران کند.
در مقابل، مسجد قبا به عنوان نخستین مسجدی که بر پایه‌ی ایمان و اخلاص ساخته شد، تا امروز نماد پاکی و بندگی خالصانه باقی مانده است. این تقابل میان قبا و ضرار، میان اخلاص و نفاق، و میان صداقت و تزویر، پیامی است که همواره در زندگی فردی و اجتماعی بشر تکرار می‌شود.
از این ماجرا درمی‌یابیم که ارزش یک عمل نه به ظاهر آن، بلکه به نیت و اخلاص درونی بستگی دارد. عبادتی که بر پایه‌ی ریا و نفاق انجام شود، جز وبال و عذاب ثمری ندارد، اما عملی کوچک که از دل پاک و نیت صادق برخیزد، نزد خداوند مقبول و ماندگار است.
امروز نیز جامعه‌ها با خطر «مساجد ضرار» در شکل‌های نوین روبه‌رو هستند؛ نهادها، سخنان یا حرکت‌هایی که به نام دین یا عدالت، اما برای مقاصد پنهان و نفسانی برپا می‌شوند. رسالت مؤمنان در هر زمان آن است که با بصیرت، صفا و شناخت درست، میان مسجد قبا و مسجد ضرار تمایز بگذارند و راه تقوا را برگزینند.
پس، نتیجه این است که هر بنایی که بر اخلاص و تقوا بنا شود، ماندگار و نورانی است؛ و هر بنایی که بر نفاق و فریب شکل گیرد، دیر یا زود فرو خواهد ریخت. این حقیقت، پیام جاودانه قرآن و عبرتی برای همه روزگاران است.
تهیه و تنظیم
دکتر علی رجالی
- ۰۴/۰۵/۲۷