باسمه تعالی
داستان مسجد ضرار
داستان مسجد ضرار را به شکل کامل و مفصل بیان می‌کنم و همه جزئیات تاریخی و قرآنی را توضیح می‌دهم:
۱. زمینه تاریخی
پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه، اسلام به سرعت گسترش یافت و جامعه‌ای تازه شکل گرفت. این جامعه، شامل مسلمانان و گروه‌های مختلف از یهودیان و مشرکان بود. در این میان، برخی افراد با ظاهر مسلمانی، در باطن دشمن پیامبر(ص) و اسلام بودند. اینان همان منافقان نام گرفتند.
در سال نهم هجری، وقتی پیامبر برای جنگ تبوک آماده می‌شد، گروهی از منافقان در مدینه تصمیم گرفتند مسجدی بسازند.
۲. انگیزه منافقان
منافقان نزد پیامبر(ص) آمدند و گفتند:
«ای رسول خدا! ما مسجدی ساخته‌ایم تا پیران، بیماران و کسانی که باران مانع رفتنشان به مسجد قبا می‌شود، بتوانند در آنجا نماز بخوانند. لطفاً در آن نماز بخوانید تا برای ما برکت باشد.»
اما نیت اصلی آن‌ها چیز دیگری بود:
- ایجاد تفرقه در میان مسلمانان
- کمین و کمک به دشمنان اسلام
- آشکار کردن ضعف مسلمانان و نشان دادن اینکه پیامبر قادر به کنترل جامعه نیست
به عبارتی، ظاهر عمل نیک (ساختن مسجد) برای اهداف باطل بود.
۳. واکنش پیامبر
پیامبر(ص) در آن زمان آماده حرکت به سوی تبوک بود و فرمود:
«اکنون عازم سفرم، وقتی بازگشتم ان‌شاءالله وارد می‌شوم.»
او هنوز از نیت واقعی منافقان مطلع نبود.
۴. نزول وحی
پس از بازگشت پیامبر از جنگ تبوک، جبرئیل نازل شد و آیات ۱۰۷ تا ۱۱۰ سوره توبه را آورد. در این آیات آمده:
- مسجد ضرار نه برای تقوا، بلکه برای زیان رساندن، کفر، و ایجاد تفرقه ساخته شده است.
- هدفشان کمینگاه برای دشمنان اسلام است.
- به پیامبر دستور داده شد که هرگز در آن مسجد نماز نخواند.
- مسجدی که بر تقوا و ایمان واقعی ساخته شده، مانند مسجد قبا، شایسته‌تر است.
۵. اقدام پیامبر
پیامبر دستور داد مسجد را خراب کنند.
- یاران رسول خدا با ابزار و آتش مسجد را ویران کردند.
- این اقدام، نشانه‌ای از پیروی پیامبر از دستور الهی و مقابله با نفاق بود.
۶. پیام‌ها و درس‌ها
- نیت عمل مهم‌تر از ظاهر آن است؛ حتی اگر عملی ظاهر دینی داشته باشد، ولی نیتش سوء باشد، مورد قبول نیست.
- عبادتگاه بدون اخلاص، عبادتگاه شیطان است.
- ایجاد تفرقه و نفاق در جامعه‌ی اسلامی، از بزرگ‌ترین خطرات است.
- این ماجرا نشان می‌دهد که پیامبر(ص) و مسلمانان، باید با منافقان و دشمنان پنهان هوشیار باشند.
۷. نکات تکمیلی تاریخی
- مسجد ضرار به نام مسجد نفاق هم معروف شد.
- برخی منابع تاریخی اشاره دارند که منافقان کسانی بودند که قبلاً در اسلام ظاهر همراهی داشتند، اما دل در گرو مشرکان و دشمنان پیامبر داشتند.
- ویران شدن مسجد ضرار یک درس عملی برای جلوگیری از گسترش نفاق در جامعه اسلامی بود.
تهیه و تنظیم
دکتر علی رجالی
- ۰۴/۰۵/۲۷