شرحی بر حجاب مشیت

حجاب مشیت

آن راز که در پرده‌ی تقدیر بُوَد،
جز لطف خدا، کی به تغییر بُوَد؟
ما هر چه بکوشیم، نبینیم که چیست،
آن پرده ز حق، کی به تفسیر بُوَد؟

 

این رباعی به مفهوم «حجاب مشیت» پرداخته است که یکی از اسرار الهی و از حجاب‌های میان انسان و حقیقت است. در ادامه، هر مصرع را جداگانه شرح می‌دهم:

مصرع اول: آن راز که در پرده‌ی تقدیر بُوَد،

این مصرع به اسرار نهفته در تقدیر الهی اشاره دارد. «پرده‌ی تقدیر» نشان‌دهنده‌ی اراده‌ی پنهان خداوند در عالم است که انسان از درک کامل آن ناتوان است. آنچه در سرنوشت مقدر شده، در پس حجابی قرار دارد که جز خدا از حقیقت آن آگاه نیست.

مصرع دوم: جز لطف خدا، کی به تغییر بُوَد؟

در اینجا بیان می‌شود که هیچ چیزی جز لطف و اراده‌ی الهی قادر به تغییر تقدیر نیست. هرچند انسان تلاش کند، اما تغییر حقیقی تنها در دست خداوند است. این مصرع بر حاکمیت اراده‌ی الهی بر جهان و نقش لطف الهی در تحولات زندگی تأکید دارد.

مصرع سوم: ما هر چه بکوشیم، نبینیم که چیست،

در اینجا محدودیت ادراک انسانی مطرح می‌شود. انسان هرچقدر تلاش کند، نمی‌تواند حقیقت کامل تقدیر را درک کند. پرده‌ای از راز و رمز بر آینده و سرنوشت کشیده شده که تنها خداوند از آن آگاه است. این اشاره به ناتوانی عقل بشری در فهم تمام ابعاد مشیت الهی دارد.

مصرع چهارم: آن پرده ز حق، کی به تفسیر بُوَد؟

این مصرع تأکید می‌کند که پرده‌ی مشیت الهی را نمی‌توان با تفسیر و تحلیل بشری کنار زد. تنها خداوند است که از حقیقت این حجاب آگاه است و تا زمانی که خود اراده نکند، انسان نمی‌تواند به کنه آن پی ببرد. این اشاره به جایگاه تسلیم و رضا در برابر مشیت الهی دارد.

نتیجه:

این رباعی بر این حقیقت تأکید دارد که مشیت الهی رازی نهفته است که تنها با لطف خداوند قابل تغییر است. انسان نمی‌تواند با تلاش خود پرده از تقدیر بردارد، زیرا سرنوشت در دست خداوند است و فهم کامل آن فراتر از توانایی بشر است. بنابراین، تسلیم و توکل بر مشیت الهی راه درک آرامش حقیقی است.

سراینده

دکتر علی رجالی