شرحی بر واژه عرفانی شهادت اعمال

باسمه تعالی

شرحی بر واژه عرفانی شهادت اعمال

شهادت اعمال

اگر فعلِ ما شد گواهِ خدا
نهالِ حیات از عطایش به‌پا
اگر جز به فرمان او کس نرفت
جهان پر شود زین فروغِ بقا

شرح و تفسیر بیت‌ها:

بیت اول:
«اگر فعلِ ما شد گواهِ خدا»
در این مصرع، به مفهوم شهادت اعمال اشاره شده است؛ یعنی هر عملی که انسان انجام می‌دهد، می‌تواند گواه و شاهدی بر ایمان و تقوا یا برعکس، نشانه‌ای از گمراهی و غفلت باشد. اگر اعمال ما به گونه‌ای باشد که رضایت و تأیید الهی را به همراه داشته باشد، این اعمال خود به شهادت حقانیت ایمان ما نزد خداوند تبدیل می‌شوند.

«نهالِ حیات از عطایش به‌پا»
اشاره به این دارد که زندگی حقیقی و حیات معنوی تنها با عنایت و لطف الهی شکل می‌گیرد. همان‌طور که یک نهال برای رشد به آب و نور نیاز دارد، روح انسان نیز برای تکامل و بقا به فیض و کرامت الهی وابسته است. اگر اعمال ما در مسیر الهی باشد، خداوند این نهال را استوار و پایدار می‌سازد.

بیت دوم:
«اگر جز به فرمان او کس نرفت»
این مصرع تأکید دارد بر اطاعت محض از فرمان الهی؛ یعنی اگر انسان تمامی افعال و تصمیمات خود را بر اساس رضایت و خواست خداوند تنظیم کند و از هوس‌های نفسانی و فرمان‌های غیرالهی پرهیز نماید، به حقیقت بندگی نزدیک شده است.

«جهان پر شود زین فروغِ بقا»
اطاعت از خداوند نه تنها موجب حیات جاوید برای خود انسان می‌شود، بلکه نور ایمان و حقیقت را در سراسر جهان می‌گستراند. این فروغ بقا همان حقیقت پایدار الهی است که اگر بندگان به آن عمل کنند، باعث روشنی و هدایت جهانی خواهد شد.

مفهوم کلی شعر:

شاعر در این رباعی به اثر اعمال انسان و شهادت آن‌ها در پیشگاه خداوند اشاره می‌کند. اگر انسان اعمال خود را خالصانه برای خداوند انجام دهد و تنها از او فرمان ببرد، نه تنها حیات معنوی خود را تضمین می‌کند، بلکه جهان هستی نیز از نور الهی و حیات حقیقی لبریز خواهد شد. این شعر بر اهمیت اخلاص در عمل، اطاعت از خداوند و تأثیر معنوی اعمال صالح تأکید دارد.

سراینده

دکتر علی رجالی