شرحی بر واژه عرفانی شهادت گوش

باسمه تعالی

شرحی بر واژه عرفانی شهادت گوش

شهادت گوش

ز وحی تو جانم به آرام شد
دلم با نوای تو همگام شد
شهادت دهد گوش من بی‌ریا
که جز یاد تو، نغمه‌ها رام شد

شرح و تفسیر:

این رباعی به زیبایی تأثیر کلام الهی و معنویت وحی را بر جان و دل انسان به تصویر می‌کشد. هر بیت از این رباعی به بُعدی از تأثیر وحی و یاد الهی بر وجود انسان اشاره دارد.

مصرع اول:
«ز وحی تو جانم به آرام شد»
وحی، به‌عنوان پیام الهی، تسکین‌دهنده‌ی جان و روان انسان است. در این مصرع، شاعر به آرامش درونی حاصل از دریافت یا تأمل در کلام الهی اشاره دارد. این آرامش چیزی فراتر از آسایش ظاهری است و به سکینه‌ی قلبی تعبیر می‌شود که از طریق اتصال به وحی حاصل می‌گردد.

مصرع دوم:
«دلم با نوای تو همگام شد»
در این مصرع، شاعر از هماهنگی قلب خود با کلام و نوای الهی سخن می‌گوید. این هماهنگی نشان‌دهنده‌ی نوعی هم‌سویی روحی و معنوی با حقایق وحیانی است. دل، به‌عنوان مرکز احساس و ادراک معنوی، با نغمه‌ی الهی همراه می‌شود و از آن تأثیر می‌پذیرد.

مصرع سوم:
«شهادت دهد گوش من بی‌ریا»
شاعر گوش خود را به‌عنوان شاهدی راستگو و بی‌ریا معرفی می‌کند. این تعبیر نشان‌دهنده‌ی خلوص در شنیدن و درک حقایق الهی است. گوش، نمادی از دریافت مستقیم کلام الهی و حقایق معنوی است و وقتی بدون ریا و تعصب به حقیقت گوش فرادهد، خود به گواهی صدق و صفای این حقیقت تبدیل می‌شود.

مصرع چهارم:
«که جز یاد تو، نغمه‌ها رام شد»
در این بیت، شاعر به تأثیر یاد الهی بر تسخیر و آرامش بخشیدن به تمام اصوات و نغمه‌های دنیوی اشاره دارد. نغمه‌ها، که نماد هیاهو و دغدغه‌های دنیوی هستند، در پرتو یاد خدا آرام می‌گیرند و دیگر سرکشی نمی‌کنند. این تصویر به مفهوم ذکر الهی و تأثیر آن بر کنترل و فروکش کردن تلاطم‌های درونی و بیرونی اشاره دارد.

نتیجه‌گیری عرفانی:

این رباعی بازتابی از تجربه‌ی عرفانی شاعر است که در آن وحی الهی موجب آرامش جان، هماهنگی دل، اخلاص در شنیدن و تسلط بر نغمه‌های پراکنده‌ی ذهن و دنیا می‌شود. شاعر به‌واسطه‌ی یاد خدا به سکون و تسلیم می‌رسد و همه‌ی هیجانات و ناآرامی‌های درونی تحت تأثیر این یاد آرام می‌گیرند.

سراینده

دکتر علی رجالی