رسالت

در این وبلاگ ،اشعار و مطالب علمی و فرهنگی اینجانب آمده است .

رسالت

در این وبلاگ ،اشعار و مطالب علمی و فرهنگی اینجانب آمده است .

رسالت

به سایت شخصی اینجانب مراجعه شود
alirejali.ir

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

مجموعه رباعیات نفس های هفت گانه

 

۱.نفس اماره
این چه نفسی است که آتش زده در باور من؟
می‌زند خنجر خود بر دل و بر پیکر من
می‌فریبد دلِ ما را به خیالی ز هوس
نفس امّاره بُوَد راهزن و رهبر من

 

۲.نفس لوامه

نفس لوامه مرا ویران کرد
هر گنه در دل من عصیان کرد
آتشی بر دل و جانم افروخت
شعله ای بر دل و جان سوزان کرد
 

۳.نفس مُلْهَمه
این چه نفسی است که آرام کند سودا را
می‌برد از دلِ من وسوسه و غم‌ها را
می‌نماید ره حق، در دل و بر احوالم
ملهمه هدیه‌ی یزدان بُوَد و تقوا را

 

۴.نفس مطمئنه
آن کس که دلش عشق جانان دارد
همواره دلش  مهر  یزدان دارد
فارغ ز غم است و اضطراب واهی
نوری ز خدا و لطف سبحان دارد
 

 

 

۵.نفس راضیه
این چه نفسی است که انسان به رضا می‌بالد؟
در بلا خرم و از عشق خدا می بالد
نه غمی دارد و نه بیم ز فرمان قضا
در ره عشق، به مهر و به وفا می‌بالد

 

۶.نفس مرضیه
این چه نفسی است که مرضیِّ خدا در آن است؟
نور حق در دل آن جلوه‌گر از ایمان است
بنده‌ای گشته که معشوق ز او خشنود است
راه او، راه یقین، مقصد او سبحان است

 

 

۷.نفس کامله
هرکس که زجان، نور حکمت جوید
در خلوت خویش، رنگ وحدت  جوید
هر دم ز لبش ذکر حق می‌جوشد،
در ساحل عشق، نور رحمت جوید

 

البته، برای تکمیل شرح‌ها، متن‌های رباعی مربوطه را به هر شرح اضافه می‌کنم:


۱. نفس اماره

متن رباعی:
این چه نفسی است که آتش زده در باور من؟
می‌زند خنجر خود بر دل و بر پیکر من
می‌فریبد دلِ ما را به خیالی ز هوس
نفس امّاره بُوَد راهزن و رهبر من

شرح:
نفس اماره به‌عنوان نفسی که انسان را به سوی بدی‌ها و هوس‌های نفسانی می‌کشاند، تصویری از قوی‌ترین نوع فساد درونی را ارائه می‌دهد. این نفس انسان را در بند شهوات و خواسته‌های دنیاست، و هر لحظه در حال تهاجم به دل و جان است.


۲. نفس لوامه

متن رباعی:
نفس لوامه مرا ویران کرد
هر گنه در دل من عصیان کرد
آتشی بر دل و جانم افروخت
شعله ای بر دل و جان سوزان کرد

شرح:
نفس لوامه نمایانگر نفس پشیمان است که انسان را به توبیخ و سرزنش می‌کشاند. این نفس پس از هر گناه یا خطا، در درون انسان شعله‌های ندامت و عذاب را روشن می‌کند. این مرحله، نشانه‌ای از بیداری انسان و پذیرش مسئولیت‌های اخلاقی‌اش است.


۳. نفس مُلهَمه

متن رباعی:
این چه نفسی است که آرام کند سودا را
می‌برد از دلِ من وسوسه و غم‌ها را
می‌نماید ره حق، در دل و بر احوالم
ملهمه هدیه‌ی یزدان بُوَد و تقوا را

شرح:
نفس ملهَمه، نفسی است که از جانب خداوند الهام می‌گیرد و انسان را به سوی حقیقت و تقوا هدایت می‌کند. در این مرحله، انسان در مسیر خود به آرامش دست می‌یابد و آگاهی‌اش از مسیر صحیح زندگی بیشتر می‌شود.


۴. نفس مطمئنه

متن رباعی:
آن کس که دلش عشق جانان دارد
همواره دلش مهر یزدان دارد
فارغ ز غم است و اضطراب واهی
نوری ز خدا و لطف سبحان دارد

شرح:
نفس مطمئنه نشان‌دهنده‌ی آرامش درونی و اطمینانی است که از ارتباط با خداوند حاصل می‌شود. در این مرحله، انسان از دغدغه‌ها و اضطراب‌های دنیوی آزاد می‌شود و تنها به نور خداوند متکی است.


۵. نفس راضیه

متن رباعی:
این چه نفسی است که انسان به رضا می‌بالد؟
در بلا خرم و از عشق خدا می بالد
نه غمی دارد و نه بیم ز فرمان قضا
در ره عشق، به مهر و به وفا می‌بالد

شرح:
نفس راضیه به مرحله‌ای اشاره دارد که انسان به‌طور کامل از حکمت قضا و قدر الهی راضی است. این نفس در برابر سختی‌ها و بلاها، نه تنها شکایت نمی‌کند، بلکه در دل خود عشق و وفاداری به خداوند را می‌بیند. انسانی که در این مرحله قرار دارد، از هرگونه اضطراب و نگرانی رهایی یافته و در مسیر محبت و اطاعت خداوند گام برمی‌دارد.


۶. نفس مرضیه

متن رباعی:
این چه نفسی است که مرضیِّ خدا در آن است؟
نور حق در دل آن جلوه‌گر از ایمان است
بنده‌ای گشته که معشوق ز او خشنود است
راه او، راه یقین، مقصد او سبحان است

شرح:
نفس مرضیه همان‌طور که در رباعی آمده است، در این مرحله، انسان مورد پسند خداوند قرار می‌گیرد. او در این مقام به حقیقت ایمان رسیده و در عمل به مراتب بالاتر از یقین دست یافته است. این نفس به‌عنوان شخصیتی که معشوق خود را در خود راضی کرده است، از لذت و رضای خداوند بهره‌مند می‌شود.


۷. نفس کامله

متن رباعی:
هرکس که زجان، نور حکمت جوید
در خلوت خویش، رنگ وحدت جوید
هر دم ز لبش ذکر حق می‌جوشد،
در ساحل عشق، نور رحمت جوید

شرح:
نفس کامله آخرین مرحله از سیر و سلوک روحانی است که در آن فرد به کمال دست یافته و در حالی که در پی حکمت و معرفت الهی است، به وحدت با خداوند می‌رسد. در این مرحله، انسان تمام وجودش را وقف خدمت به خداوند کرده و هر لحظه در حال ذکر و یاد خداوند است. انسان در این مرحله در کنار عشق به خداوند، به رحمت و کرم الهی دست می‌یابد.


این مجموعه رباعیات به‌طور زیبایی مراحل مختلف سیر و سلوک روحانی انسان را از آغاز تا رسیدن به کمال ترسیم کرده است.

 

 

سراینده
دکتر علی رجالی
۱۴۰۳/۱۱/۱۸

 

 

 

 

 

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی