باسمه‌تعالی
در ایران و جهان، صنایع دستی مجموعه‌ای از هنرها و فنون هستند که با دست یا با ابزارهای ساده ساخته می‌شوند و معمولاً ریشه در فرهنگ، تاریخ و سنت‌های یک قوم دارند.
در ادامه فهرستی جامع از انواع صنایع دستی (به‌ویژه در ایران) آورده شده است:
۱. صنایع دستی با پایهٔ نساجی
- قالی‌بافی
- گلیم‌بافی
- جاجیم‌بافی
- ورنی‌بافی
- زیلو‌بافی
- چادرشب‌بافی
- سوزن‌دوزی
- قلاب‌دوزی
- گلابتون‌دوزی
- پته‌دوزی (ویژه کرمان)
- سرمه‌دوزی
- ترمه‌بافی
- مخمل‌بافی
- چاپ قلمکار
- چاپ باتیک (واکس‌رنگ)
- نمدمالی
- شال‌بافی
۲. صنایع دستی فلزی
- قلم‌زنی روی فلز
- مس‌گری
- نقره‌کاری
- طلاکوبی (زرگری سنتی)
- ملیله‌کاری
- مشبک فلز
- خاتم فلز
- ریخته‌گری سنتی
- ساخت زنگ و وسایل زینتی
- چکش‌کاری و قلع‌کاری ظروف
۳. صنایع دستی چوبی
- منبت‌کاری
- معرق‌کاری چوب
- خاتم‌کاری
- خراطی چوب
- مشبک‌کاری
- ساخت سازهای سنتی (تار، سه‌تار و غیره)
- درودگری سنتی
- منجوق‌کاری روی چوب
- نقاشی روی چوب
- صندوق و جعبه‌های سنتی
۴. صنایع دستی سفالی و سرامیکی
- سفال‌گری (لعاب‌دار و بی‌لعاب)
- سرامیک‌سازی
- کوزه‌گری
- لعاب‌کاری سنتی
- سفال نقش‌برجسته
- نقاشی روی سفال
۵. صنایع دستی سنگی
- حکاکی روی سنگ
- سنگ‌تراشی و حجاری
- ساخت هاون، دیگ و ظروف سنگی
- سنگ‌سابی
- مرصع‌کاری روی سنگ
۶. صنایع دستی چرمی
- سراجی (ساخت کمربند، کیف، زین اسب و غیره)
- معرق‌چرم
- نقاشی روی چرم
- سوخت‌نگاری روی چرم
- چرم‌دوزی دستی
۷. صنایع دستی شیشه‌ای
- شیشه‌گری دستی
- نقاشی روی شیشه
- تراش شیشه
- آینه‌کاری
- فیوز گلس (ذوب تزئینی شیشه‌ها)
۸. صنایع دستی حصیری و گیاهی
- حصیربافی
- سبدبافی
- بوریا‌بافی
- کپوبافی (جنوب ایران)
- طناب‌تابی
- بامبوکاری
- لیف‌بافی و کلاه‌بافی گیاهی
۹. صنایع دستی استخوانی و صدفی
- منبت استخوان
- معرق صدف
- شانه‌سازی سنتی
- تسبیح‌سازی با استخوان و کهربا
- ساخت اشیای زینتی از شاخ حیوان
۱۰. صنایع دستی شیشه، آیینه و لعاب
- آینه‌کاری سنتی
- لعاب فلزات (میناکاری)
- فیروزه‌کوبی
- نقاشی مینا
- زرین‌فام‌سازی
۱۱. صنایع دستی ترکیبی
- خاتم‌کاری (چوب + فلز + استخوان)
- قلم‌زنی همراه با میناکاری
- منبت‌کاری همراه با معرق
- پارچه‌دوزی همراه با سرمه‌دوزی
۱۲. سایر صنایع دستی
- ساخت عروسک‌های سنتی
- نقاشی قهوه‌خانه‌ای
- ساخت زیورآلات سنتی
- ساخت سازهای موسیقی
- رنگرزی طبیعی
- تذهیب و نگارگری
گرد آوری
علی رجالی