باسمه تعالی
تحلیلی بر مثنوی مفهوم مقاومت
فرازهایی از قرآن مجید
۱.
کلام خدا چون چراغ حیات
(نور: ۲۵) «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»
فروزنده‌ی جان و راه نجات
(فاتحه: ۶) «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ»
۲.
سخن رفت آن‌جا ز اصلِ ثبات
(رعد: ۲۸) «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
که دل را دهد نورِ امن و نجات
(رعد: ۲۸) «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
۳.
بود استقامت تو را در جهان
(روم: ۶۰) «فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»
کلید ظفر باشد و مستعان
(بقره: ۴۵) «وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ»
۴.
توکل نما بر خدای قدیر
(مائده: ۲۳) «وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِن کُنتُم مُؤْمِنِینَ»
که او یار مومن بود بی‌نظیر
(نحل: ۱۲۹) «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَالَّذِینَ هُم مُحْسِنُونَ»
۵.
مجاهد کسی کو به راه خدا
(عنکبوت: ۶۹) «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا»
گذارد دل و جان و مالش فدا
(بقره: ۲۷۵) «الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِیَةً»
۶.
درونش پر از نور تقوا شود
(مریم: ۶۳) «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»
دل و جان او غرق معنا شود
(مریم: ۶۳) «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»
۷.
چو آیات قرآن نوید آورند
(نور: ۵۵) «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ»
که یاران حق را امید آورند
(نور: ۵۵) «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ»
۸.
به صبر و به ایثار و عشق و کمال
(نحل: ۱۲۷) «فَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُکَ إِلَّا بِاللَّهِ»
بیفکن ز دل ترس و بیم و زوال
(نحل: ۱۲۷) «فَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُکَ إِلَّا بِاللَّهِ»
۹.
صبوری چراغ ره مؤمنان
(بقره: ۱۴۳) «وَکَذَٰلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ»
که در فتنه‌ها باشد او را امان
(نساء: ۷۹) «وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ»
۱۰.
علی آن امام وفادار دین
(انبیاء: ۷۰) «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلَّا رِجَالًا نُّوحِی إِلَیْهِمْ»
که شمشیر حق داشت بر سر زمین
(تفسیر جنگ خیبر / روایات اهل‌سیر)
۱۱.
• به خیبر چو بر کند دستان او
(تفسیر جنگ خیبر / روایات اهل‌سیر)
• نشان داد قدرت ز ایمان و هو
(انفال: ۲۹) «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ»
۱۲.
• هر آن‌کس که در راه یزدان بماند
(آل عمران: ۱۷۰) «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ»
• ز عرش خدا مزد بی حد ستاند
(آل عمران: ۱۷۰) «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ»
۱۳.
• چو امت بخواهد که گردد قوی
(نساء: ۱۳۵) «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ»
• به تجهیز خویش و ز دین پیروی
(نساء: ۱۳۵) «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ»
۱۴.
• نترسد ز دشمن، نلرزد ز زور
(رعد: ۲۸) «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
• که ایمان دهد جان به میدان نور
(رعد: ۲۸) «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
۱۵.
• شهیدان چو شمع شب تیره‌اند
(آل عمران: ۱۶۹) «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا»
• به جان روشنایی به ما داده‌اند
(آل عمران: ۱۶۹) «بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ»
۱۶.
• ملائک به اهل وفا می‌رسند
(مریم: ۶۳) «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»
• به باغ وصال و لقا می‌رسند
(مریم: ۶۳) «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»
۱۷.
• چنین است قرآن، چراغ حیات
(ذاریات: ۵۵) «وَذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِینَ»
• که آموخت ما را طریق ثبات
(ذاریات: ۵۵) «وَذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِینَ»
۱۸.
• نداری هراس از هجوم عدو
(محمد: ۷) «فَإِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرْکُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ»
• که یار تو باشد چو یزدان و هو
(محمد: ۷) «فَإِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرْکُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ»
۱۹.
• در آیات قرآن پیام آمده
(بقره: ۱۹۰) «وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ»
• جهاد و دفاع مدام آمده
(بقره: ۱۹۰) «وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ»
۲۰.
• به هر جا که ظلمی پدیدار گشت
(رعد: ۱۱) «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ»
• دل حق‌پرستان خبردار گشت
(رعد: ۱۱) «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ»
۲۱.
• چو بر تو رسد سختی و امتحان
(بقره: ۱۹۴) «أَمْ حَسِبْتَ أَن تُدْخِلَ الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُم مِثْلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِن قَبْلِکُم»
• نگردد دل مؤمن از حق نهان
(بقره: ۱۹۴) «أَمْ حَسِبْتَ أَن تُدْخِلَ الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُم مِثْلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِن قَبْلِکُم»
۲۲.
• تو را استقامت به کسب یقین
(مریم: ۶۳) «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»
• رهاند تو را از بلا و حَزین
(مریم: ۶۳) «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»
۲۳.
• در این راه باید فدا کرد جان
(بقره: ۲۷۵) «الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِیَةً»
• که قرآن چنین داد بر ما نشان
(بقره: ۴۵) «وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ»
۲۴.
• ز قرآن بیاموز درس ثبات
(ذاریات: ۵۵) «وَذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِینَ»
• که ماند تو را تا ابد در نجات
(فاتحه: ۶) «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ»
۲۵.
• به ایمان و تقوا نگه دار خویش
(مائده: ۲۳) «وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِن کُنتُم مُؤْمِنِینَ»
• که گردد مصون جان و افکار بیش
(نحل: ۱۲۹) «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَالَّذِینَ هُم مُحْسِنُونَ»
۲۶.
• جهان پر ز ظلم است و مکر عدو
(رعد: ۱۱) «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ»
• بگردی مقاوم به یاری او
(محمد: ۷) «فَإِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرْکُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ»
۲۷.
• مثال حُسین است، در کربلا
(تفسیر عاشورایی / روایات اهل‌سیر)
• قیامش کند زنده دین خدا
(تفسیر عاشورایی / روایات اهل‌سیر)
۲۸.
• چنین است راه شهیدان دین
(آل عمران: ۱۶۹) «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا»
• که با خون نوشتند عشق و یقین
(آل عمران: ۱۶۹) «بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ»
۲۹.
• پیام خدا بر همه مومنین بود
(بقره: ۲۱۳) «کَمَا أَرْسَلْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ»
• استقامت ز آئین و کین
(روم: ۶۰) «فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»
۳۰.
• "رجالی"، چه مردان نیکو وقار
(نحل: ۱۲۹) «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَالَّذِینَ هُم مُحْسِنُونَ»
• که با استقامت همه کامکار
(بقره: ۴۵) «وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ»
تهیه و تنظیم
دکتر علی رجالی
- ۰۴/۰۶/۱۵