تعریف واژه نور

باسمه تعالی

نور

این جهان با نور حق با ارزش است
کی جهان بی اذن او در گردش است
هستی و عالم ، تجلی خداست

نور یزدان عامل هر چرخش است

 

نور در مفاهیم دینی، عرفانی، فلسفی، و علمی، تعاریف و معانی مختلفی دارد که هم به جنبه‌های ظاهری و هم به جنبه‌های معنوی و باطنی اشاره می‌کند. به‌طور کلی، نور به معنای چیزی است که روشنی می‌بخشد و حقیقت اشیاء را آشکار می‌کند. در متون اسلامی، نور معمولاً به نماد هدایت، علم، حقیقت، و وجود الهی اشاره دارد.

---

تعریف نور در ابعاد مختلف:

1. نور در قرآن و اسلام:

در قرآن کریم، نور به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی مطرح شده و معانی متعددی دارد، از جمله:

هدایت الهی: نور به عنوان نمادی از هدایت و رحمت الهی معرفی می‌شود. خداوند در آیه نور می‌فرماید:
«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» (نور: 35)
که نشان می‌دهد خداوند خود منبع و مبدأ تمام انوار مادی و معنوی است.

ایمان و تقوا: ایمان به خداوند به عنوان نوری معرفی می‌شود که دل‌ها را روشن می‌کند و انسان را از تاریکی گمراهی نجات می‌دهد.

علم و معرفت: نور به معنای علم و دانشی است که حقایق را برای انسان روشن می‌سازد.

پیامبران و قرآن: پیامبران و کلام الهی (قرآن) به‌عنوان نور هدایت معرفی شده‌اند که راه روشن زندگی را به انسان‌ها نشان می‌دهند.

2. نور در عرفان اسلامی:

در عرفان، نور مفهومی معنوی و باطنی است که به تجلی حقیقت الهی و صفات او در دل عارف اشاره دارد. این نور در نتیجه تزکیه نفس و قرب به خداوند در قلب انسان ظاهر می‌شود و او را به سوی حقیقت و کمال هدایت می‌کند. عارفان معتقدند:

نور الهی همان حقیقت وجود است که در همه چیز تجلی دارد.

نور دل یا نور ایمان: حالتی از روشنایی درونی است که عارف با مشاهده و شهود حقایق الهی در دل خود احساس می‌کند.

3. نور در فلسفه:

در فلسفه اسلامی، به‌ویژه در حکمت اشراقی، نور به‌عنوان جوهر اصلی هستی در نظر گرفته می‌شود. شیخ اشراق (سهروردی) نور را حقیقت مطلق و ذات وجود می‌داند که همه اشیاء از آن ناشی می‌شوند. او مراتب وجود را به مراتب نور تقسیم کرده و معتقد است که هرچه به مبدأ نور (یعنی خداوند) نزدیک‌تر شویم، وجود کامل‌تر و روشن‌تر می‌شود.

4. نور در علوم تجربی:

از منظر علمی، نور به‌عنوان یک انرژی الکترومغناطیسی تعریف می‌شود که در طول موج‌های مشخصی قابل مشاهده است و به انسان امکان دیدن اشیاء را می‌دهد. نور در این معنا عامل آشکارسازی اجسام در جهان مادی است.

---

ویژگی‌های نور در عرفان و دین:

1. مظهر هدایت: نور در تمام معانی معنوی و عرفانی خود نمادی از هدایت، حقانیت و روشنگری است.

2. پاکی و بی‌آلایشی: نور خالص و بی‌نقص است و به همین دلیل در عرفان به‌عنوان تجلی صفات الهی شناخته می‌شود.

3. زوال تاریکی: نور همیشه ضد تاریکی است و نشان‌دهنده غلبه حق بر باطل و علم بر جهل است.

4. تجلی و ظهور: نور سبب آشکار شدن حقیقت اشیاء و پدیده‌ها می‌شود، چه در جهان مادی و چه در عوالم معنوی.

 

---

نتیجه‌گیری:

نور در اسلام و عرفان اسلامی نماد هدایت، حقیقت، علم، و ذات الهی است. این مفهوم نه‌تنها در متون دینی و عرفانی، بلکه در فلسفه و علوم نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. درک نور به معنای نزدیک شدن به حقیقت و شناخت عمیق‌تر از خداوند و جهان است. نور در نهایت، نمادی از پیوند انسان با حقیقت مطلق و کمال الهی است.

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی