باسمه تعالی
داستان شتر صالح
داستان شتر حضرت صالح (ع) یکی از ماجراهای مهم و عبرت‌آموز در قرآن کریم است که در چندین سوره مانند اعراف، هود، شعراء، قمر و شمس آمده است. این داستان مربوط به قوم ثمود است؛ قومی ثروتمند، قدرتمند و نافرمان که در سرزمین «حِجْر» (در شمال عربستان امروزی) زندگی می‌کردند و در دل کوه‌ها خانه‌هایی مستحکم می‌ساختند.
در ادامه داستان را به‌صورت کامل و پیوسته، بر اساس آیات قرآن و روایات، بیان می‌کنم:
آغاز دعوت حضرت صالح (ع)
حضرت صالح (ع) از پیامبران الهی بود که برای هدایت قوم ثمود فرستاده شد. او آنان را به توحید، پرهیز از شرک، و پرهیزکاری دعوت می‌کرد:
«ای قوم من! خدا را بپرستید، شما جز او معبودی ندارید.»
(هود: ۶۱)
اما بزرگان قوم، که دنیاپرست و متکبر بودند، دعوت او را نپذیرفتند و گفتند:
«تو بشری هستی مانند ما؛ پس چگونه پیامبر شده‌ای؟ اگر راست می‌گویی معجزه‌ای بیاور.»
(شعراء: ۱۵۴–۱۵۳)
🔹 درخواست معجزه و پدیدار شدن شتر
قوم ثمود از حضرت صالح خواستند معجزه‌ای خارق‌العاده برای اثبات پیامبری‌اش بیاورد. آن‌ها با تمسخر گفتند:
«اگر راست می‌گویی، از دل همین صخره‌ی کوه، شتری بزرگ و زنده بیرون آور!»
(ترجمه از تفاسیر آیات اعراف: ۷۳ و هود: ۶۲)
حضرت صالح (ع) پس از دعا و استجابت خداوند، به‌اذن الهی، شتر ماده‌ی بزرگی از دل کوه بیرون آمد. این شتر نشانه‌ی الهی بود و حضرت صالح فرمود:
«ای قوم! این شتر، نشانه‌ی خداوند است. بگذارید در زمین خدا بچرد و به او آزاری نرسانید، که اگر به او آسیبی برسانید، عذاب سختی شما را فرا خواهد گرفت.»
(هود: ۶۴)
ویژگی‌های شتر صالح
در برخی آیات و روایات، ویژگی‌هایی برای این شتر ذکر شده:
- از دل کوه به‌صورت معجزه‌آسا ظاهر شد.
- شتر ماده بود و هر دو روز یک‌بار آب می‌نوشید و در آن روز، کسی دیگر نمی‌توانست از آب استفاده کند.
- در روز دیگر، مردم آب می‌خوردند و شتر نمی‌آشامید.
- تولید شیر بسیار فراوانی می‌کرد که برای همه‌ی مردم کافی بود.
- آزاری به کسی نمی‌رساند و آرام بود.
نافرمانی قوم و نقشه قتل شتر
پس از مدتی، بزرگان قوم که از گسترش نفوذ حضرت صالح ناراحت بودند، تصمیم به کشتن شتر گرفتند. ۹ نفر از افراد فاسد قوم که در فتنه‌انگیزی مهارت داشتند، گرد هم آمدند و توطئه چیدند:
«آنان نقشه‌ای کشیدند و ما نیز نقشه‌ای داشتیم، و آن‌ها خبر نداشتند.»
(نمل: ۵۰)
سرانجام، یکی از آن‌ها به نام قدار بن سالف با حمایت بزرگان، شتر را کشت:
«پس آن‌ها شتر را پی کردند (کشتند)، و نافرمانی پروردگارشان کردند.»
(شمس: ۱۴)
🔹 هشدار نهایی حضرت صالح و وعده عذاب
حضرت صالح (ع) پس از کشته شدن شتر، به قوم گفت:
«تا سه روز دیگر در خانه‌هایتان زندگی کنید (مهلت دارید)، سپس عذاب خواهد آمد. این وعده‌ای راستین است و دروغ نیست.»
(هود: ۶۵)
آنان باز هم هشدار را نپذیرفتند، بلکه صالح را تهدید به قتل کردند.
نزول عذاب
پس از سه روز، عذاب الهی در صبح‌گاه نازل شد:
«پس آن‌ها را صاعقه‌ای گرفت و به صورت در خانه‌هایشان از پای درآمدند.»
(هود: ۶۷)
«و فریاد (مرگبار) آسمانی، آن‌ها را نابود کرد.»
(حجر: ۸۳)
«پس در نتیجه، در آن‌جا جز خانه‌های خالی چیزی باقی نماند.»
(نمل: ۵۲)
نجات صالح و مؤمنان
حضرت صالح (ع) و اندک مؤمنانی که به او ایمان آورده بودند، پیش از عذاب نجات داده شدند:
«و کسانی را که ایمان آورده بودند، همراه با صالح، از خواری آن روز نجات دادیم.»
(هود: ۶۶)
عبرت تاریخ
در پایان، قرآن بارها تأکید می‌کند که سرنوشت قوم ثمود، عبرت بزرگی برای دیگران است:
«و ما در آن (ویرانه‌هایشان) نشانه‌ای برای کسانی که می‌ترسند، باقی گذاشتیم.»
(ذاریات: ۴۳)
تهیه و تنظیم
دکتر علی رجالی