مثنوی دعای کمیل(در دست اقدام)

باسمه تعالی

مثنوی دعای کمیل

در دست اقدام و ویرایش
می‌توانیم دعای کمیل، که از گنجینه‌های ناب عرفانی و ادبی ماست، را به ۳۰۰ بیت و در قالب سه بخش ۱۰۰ بیتی بازسرایی کنیم، با وزن مثنوی حماسی، به سبک منظومه‌ای که پیش‌تر برای وصیت امام علی (ع) به کمیل انجام دادیم.

در این بازسرایی، تلاش می‌کنیم هم محتوای عرفانی و معنوی دعا حفظ شود و هم وزن و قافیه حماسی با مصرع‌های روان رعایت شود.

بخش اول: فرازهای اولیه دعا 

۱. به نام خداوند جان و خرد
۲. که او پروردگار استوار و برد

۳. خدایی که آفریننده‌ی نور
۴. و بر دل‌های ما نهاد مهر و سرور

۵. ای معبود من، ای سرور دل‌ها
۶. ای آرام جان و ای نگهدار قُل‌ها

۷. تویی که بردارنده‌ی غم و اندوه
۸. و عطا کننده‌ی رحمت و مهر و هوش

۹. به درگاهت می‌آیم با جان خسته
۱۰. دل در بند زلفت، زبان بسته

۱۱. خدایا، ز بنده‌ای کمین شده‌ام
۱۲. در ظلمت گم شده و امید بسته‌ام

۱۳. ای که رحمتت گسترده چون دریا
۱۴. دریاب بنده‌ات در این محنت‌ها

۱۵. ای دانای نهان و آشکار
۱۶. بخشنده‌ی هر چه بخواهی بر کار

۱۷. اگر من گناه کرده‌ام، ببخش
۱۸. اگر از راه تو دور شدم، رهنما باش

۱۹. خدایا، دل‌های ما زنگار دارد
۲۰. به نور خود آن‌ها را پاک و زار دارد

۲۱. ز همه چیز جز تو دل بریدم
۲۲. سوی تو آمدم، جز تو امید ندیدم

۲۳. ای که شنوا و بینا و مهربان
۲۴. گوش کن به دعای بنده‌ی جان

۲۵. در این شب تاریک، روشن کن دلم
۲۶. که جز تو پناهی نیست، ای خداوند من

۲۷. بنده‌ای حقیرم، در پیش تو
۲۸. اما تو کریم و بخشنده‌ی نور

۲۹. خدایا، ز کینه‌ها و گناهان ما بگذر
۳۰. و دل ما را به عشق خودت پررگذر

۳۱. ای که آرامش دهنده‌ی دل‌های خسته‌ای
۳۲. و امیددهنده‌ی مردمان بی‌پناهی

۳۳. مرا از بند خودآرایی نجات ده
۳۴. و در راه خود پاینده کن، ای خدایی

۳۵. دل ما را روشن کن به نور یقین
۳۶. که در آن، ره بهشت و هدایت بین

۳۷. ای خدای مهربان، ای دانای راز
۳۸. دل ما را از تاریکی غفلت باز

۳۹. به یاد خودت دل‌ها را پر کن
۴۰. ز هر باطل و ظلمت آن‌ها را برکن

۴۱. خدایا، اگر بنده‌ایم، بگذار راست
۴۲. و اگر گناهکاریم، ببخش ز جا و جاست

۴۳. بنده‌ای فقیر و محتاجم در پیش تو
۴۴. به رحمت خود، ای کریم، برسان ما را

۴۵. ای که خلق را بی‌حساب بخشنده‌ای
۴۶. و بنده را بر گناهش ببخشنده‌ای

۴۷. تویی که نگهدارنده‌ی دل‌های عاشق
۴۸. و شفابخش دل‌های اندوهناک و رنج‌زده

۴۹. به نام تو آغاز می‌کنم این دعا
۵۰. که جانم را روشن کند در هر جا

۵۱. خدایا، دل ما را به نور خود روشن کن
۵۲. و بر دل‌های ما مهر و صفا بنشان

۵۳. بنده‌ای خسته و درمانده‌ام در پیش تو
۵۴. پس ما را به رحمت و نور خود پرور

۵۵. ای که آمرزنده‌ی گناهکاران هستی
۵۶. و هدایتگر گمراهان و بینوایان هستی

۵۷. دل ما را از هوا و هوس پاک کن
۵۸. و به یاد خودت روشن و شکوفا کن

۵۹. خدایا، ای که شنوا و بینا هستی
۶۰. گوش کن به دعای بنده‌ی مستضعف و مستی

۶۱. به نام توست آغاز هر نیکویی
۶۲. و بی‌نام تو نیست در جهان هیچ خوشبویی

۶۳. دل ما را از خودخواهی و غرور برهان
۶۴. و به عشق خود روشن و صفا ده، ای جان

۶۵. ای که سرور دل‌ها و آرامش جان‌ها هستی
۶۶. بنده را با رحمت خود همدم و رفیق هستی

۶۷. خدایا، اگر غافل شدیم، ما را آگاه کن
۶۸. اگر گمراه شدیم، سوی خود بازگردان

۶۹. ای که قدرت مطلق و رحمت بی‌پایان داری
۷۰. دل ما را به یاد خودت زنده و روشن داری

۷۱. بنده‌ای حقیرم، اما به تو پناه آوردم
۷۲. پس به لطف و مهرت ما را شاد و نورانی گردان

۷۳. خدایا، دل ما را به ذکر خود مشغول کن
۷۴. و هر آنچه ما را از تو جدا می‌کند، برکن

۷۵. به یاد توست دل ما زنده و پایدار
۷۶. و بی‌یاد توست جان ما خسته و بی‌قرار

۷۷. ای که بخشنده‌ی گناهان و رازها هستی
۷۸. ما را در پناه خود محفوظ و ایمن داری

۷۹. خدایا، دل ما را ز نور و عشق پر کن
۸۰. و به راه راست خود هدایت فرما، ای من

۸۱. ای که بر همه چیز دانا و آگاه هستی
۸۲. دل ما را از ظلمت و گناه پاک فرما

۸۳. به نام توست آغاز هر نعمت و رحمت
۸۴. و بی‌نام تو نیست در جهان هیچ راحت و سعادت

۸۵. خدایا، بنده را از هر بدی و زشتی بگردان
۸۶. و به نور خود، دل و جان ما روشن فرما

۸۷. ای که یاری‌دهنده‌ی ناتوانان و مستمندان هستی
۸۸. به رحمت خود ما را نگهدار و پروران، ای دوست

۸۹. خدایا، دل ما را به ایمان و یقین روشن کن
۹۰. و هر آنچه ما را از تو دور می‌سازد، برکن

۹۱. ای که شنوا و بینا و رحیم هستی
۹۲. گوش کن به دعای بنده‌ی حقیر و مشتاق، ای مهربان

۹۳. دل ما را به محبت خود مشغول فرما
۹۴. و از هر گناه و تاریکی ما را برهان، ای خدا

۹۵. خدایا، اگر ما کوتاهی کرده‌ایم، ببخش
۹۶. و اگر ما را لغزش بوده است، اصلاح فرما

۹۷. بنده‌ایم، اما به تو پناه آورده‌ایم
۹۸. پس ما را با رحمت خود شاد و نورانی کن

۹۹. ای که آرامش دل‌ها و جان‌ها هستی
۱۰۰. به یاد خودت ما را روشن و پایدار فرما

۱۰۱. خدایا، ای که نور تو بر هر دل تابان است
۱۰۲. ما را در راه خود بگردان و همدم جان است

۱۰۳. ای که مهربانی تو بی‌پایان و ژرف است
۱۰۴. دل ما را پر از عشق و صفا کن، ای رفیق و هم‌نفَس

۱۰۵. اگر گناهکاریم، ما را ببخش و رحمت کن
۱۰۶. اگر غافل شدیم، به راه خود بازگردان و روشن کن

۱۰۷. ای که همه رازها در دست توست، ای دانا
۱۰۸. ما را از شر هوا و هوس رها کن، ای خداوند وفا

۱۰۹. بنده‌ایم، ولی به تو پناه آوردیم
۱۱۰. پس به رحمت خود ما را روشن و پایدار گردان

۱۱۱. خدایا، هر آنکس که ما را می‌آزارد
۱۱۲. بر او مهربان باش و دل ما را از او محفوظ دار

۱۱۳. ای که رازهای نهان و آشکار در دست توست
۱۱۴. دل ما را از ظلمت و تاریکی برهان، ای دوست

۱۱۵. به یاد تو، دل ما روشن و پر فروغ شود
۱۱۶. و بی‌یاد تو، جان ما خسته و پر ز موج شود

۱۱۷. خدایا، ما را از شر نفس‌های خود نگاه دار
۱۱۸. و به یاد خود، دل و جان ما را زنده کن

۱۱۹. ای که بخشنده‌ی هر گناه و لغزش هستی
۱۲۰. ما را در پناه خود محفوظ و ایمن دار، ای خدای مهربان

۱۲۱. دل ما را از حسد و کینه پاک گردان
۱۲۲. و به نور خود، جان ما را روشن فرما، ای جان

۱۲۳. خدایا، ما را با هدایت خود همراه کن
۱۲۴. و در تاریکی و فتنه‌ها تنها مگذار، ای دوست

۱۲۵. ای که قدرت تو بی‌انتها و رحمتت بی‌کران است
۱۲۶. دل ما را به عشق و معرفت خود روشن کن، ای جان

۱۲۷. بنده‌ای فقیر و محتاجم در پیش تو
۱۲۸. پس به رحمت خود، ما را نگهدار و پرور

۱۲۹. خدایا، دل ما را ز غفلت و ظلمت بگذر
۱۳۰. و به یاد خود، جان ما را روشن کن، ای خدای یکتا

۱۳۱. ای که نگهدارنده‌ی دل‌های خسته و پریشان هستی
۱۳۲. ما را از هر سختی و فتنه رهایی ده، ای کریم

۱۳۳. بنده‌ایم، اما امید ما به توست
۱۳۴. پس ما را با رحمت و نور خود شاد و پایدار فرما

۱۳۵. خدایا، دل ما را در دریای رحمت خود غوطه‌ور کن
۱۳۶. و هر آنچه ما را از تو دور می‌سازد، برکن، ای مهربان

۱۳۷. ای که دانای هر راز و هر نیت هستی
۱۳۸. ما را به بصیرت و معرفت خویش روشن فرما، ای دوست

۱۳۹. به یاد توست دل ما پر نور و روشن
۱۴۰. و بی‌یاد تو، جان ما خسته و کم‌روح و محزون

۱۴۱. خدایا، ما را از شر دنیا و هوس‌هایش حفظ کن
۱۴۲. و به نور حقیقت خود، دل و جان ما را روشن فرما

۱۴۳. ای که بخشنده‌ی هر خطا و لغزش هستی
۱۴۴. ما را در پناه خود محفوظ و ایمن دار، ای کریم

۱۴۵. دل ما را به یاد خود مشغول کن، ای خداوند
۱۴۶. و از هر چیز که ما را از تو دور می‌سازد، برهان

۱۴۷. خدایا، ما را با علم و حکمت خود همراه ساز
۱۴۸. و از نادانی و تاریکی، دل و جان ما را رها کن

۱۴۹. ای که معبود و سرور دل‌ها هستی
۱۵۰. دل ما را به عشق و معرفت خود روشن کن، ای دوست

۱۵۱. بنده‌ای فقیر و درمانده در پیش تو
۱۵۲. پس ما را به رحمت و نور خود، شاد و پایدار گردان

۱۵۳. خدایا، ما را از شر نفس و شیطان برهان
۱۵۴. و به یاد خودت، دل و جان ما را زنده کن، ای جان

۱۵۵. ای که آمرزنده‌ی گناهکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۱۵۶. ما را به نور و هدایت خود، روشن و پایدار فرما

۱۵۷. دل ما را از کینه و حسد پاک گردان
۱۵۸. و به عشق خود، جان ما را روشن و پایدار فرما

۱۵۹. خدایا، بنده‌ای حقیرم، اما امیدم به توست
۱۶۰. پس به رحمت و لطف خود، ما را شاد و نورانی کن

۱۶۱. ای که همه چیز در دست توست، ای دانا
۱۶۲. دل ما را از هر ظلمت و تاریکی رهایی ده، ای جان

۱۶۳. خدایا، ما را در مسیر حق و هدایت همراه کن
۱۶۴. و از راه باطل و هوس، دورمان گردان، ای دوست

۱۶۵. به یاد تو، دل ما روشن و جان ما زنده است
۱۶۶. و بی‌یاد تو، دل ما تاریک و جان ما غمگین است

۱۶۷. خدایا، دل ما را از هر شیطان و دشمن حفظ کن
۱۶۸. و به نور خود، دل و جان ما را روشن فرما

۱۶۹. ای که سرور دل‌ها و آرامش جان‌ها هستی
۱۷۰. بنده را با رحمت و لطف خود، پایدار و شادمان دار

۱۷۱. خدایا، ما را با ذکر و یاد خود مشغول ساز
۱۷۲. و از هر شر و بدی، ما را محفوظ بدار

۱۷۳. ای که بخشنده‌ی گناهکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۱۷۴. ما را در پناه خود، شاد و ایمن گردان

۱۷۵. دل ما را از هوا و هوس پاک کن، ای خداوند
۱۷۶. و به عشق و رحمت خود، جان ما را روشن فرما

۱۷۷. خدایا، اگر لغزش کرده‌ایم، ما را ببخش
۱۷۸. و اگر کوتاهی کرده‌ایم، هدایت کن، ای مهربان

۱۷۹. بنده‌ای فقیر و محتاج در پیش تو
۱۸۰. پس به لطف و رحمت خود، ما را روشن و پایدار فرما

۱۸۱. ای که دانای نهان و آشکار هستی
۱۸۲. دل ما را به نور و معرفت خویش روشن گردان

۱۸۳. خدایا، ما را از هر تاریکی و فتنه برهان
۱۸۴. و به یاد خود، دل و جان ما را زنده کن

۱۸۵. ای که قدرت و رحمتت بی‌پایان است
۱۸۶. دل ما را به عشق و ایمان خود روشن فرما

۱۸۷. بنده‌ایم، اما امیدمان به توست
۱۸۸. پس ما را با لطف و رحمت خود، شاد و پایدار کن

۱۸۹. خدایا، دل ما را به علم و حکمت خود روشن ساز
۱۹۰. و از نادانی و تاریکی، دل و جان ما را رها کن

۱۹۱. ای که بخشنده‌ی خطاکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۱۹۲. ما را در پناه خود محفوظ و روشن گردان

۱۹۳. دل ما را از حسد و کینه پاک گردان
۱۹۴. و به عشق و نور خود، جان ما را روشن فرما

۱۹۵. خدایا، بنده‌ای حقیرم، اما به تو پناه آورده‌ام
۱۹۶. پس ما را با رحمت و نور خود، پایدار و شادمان کن

۱۹۷. ای که همه چیز در دست توست، ای دانای راز
۱۹۸. دل ما را از تاریکی و ظلمت رهایی ده، ای خداوند

۱۹۹. خدایا، ما را در مسیر حق و هدایت همراه ساز
۲۰۰. و از هر هوس و باطل، ما را دور کن، ای دوست

۲۰۱. خدایا، ای که نور تو جان‌ها را زنده می‌کند
۲۰۲. و رحمتت دل‌ها را روشن و پاینده می‌کند

۲۰۳. دل ما را به یاد خودت مشغول ساز
۲۰۴. و از هر ظلمت و تاریکی ما را برهان

۲۰۵. ای که آمرزنده‌ی گناهکاران هستی
۲۰۶. و هدایتگر گمراهان، ای کریم و مهربان

۲۰۷. ما را در پناه خود محفوظ و شادمان کن
۲۰۸. و دل ما را به عشق و معرفت خود روشن فرما

۲۰۹. خدایا، ما را از هوا و هوس آزاد گردان
۲۱۰. و جان ما را به ذکر و یاد خود مشغول کن

۲۱۱. ای که بخشنده‌ی هر لغزش و کوتاهی هستی
۲۱۲. ما را با رحمت خود پایدار و روشن گردان

۲۱۳. دل ما را از حسد و کینه پاک کن
۲۱۴. و به نور و عشق خود، جان ما را روشن فرما

۲۱۵. خدایا، اگر گمراه شدیم، بازگردان
۲۱۶. و اگر لغزش کردیم، ما را ببخش و هدایت فرما

۲۱۷. ای که دانای نهان و آشکار هستی
۲۱۸. دل ما را به نور و علم خود روشن ساز

۲۱۹. بنده‌ایم، اما امید ما به توست
۲۲۰. پس ما را با لطف و رحمت خود، شاد و پایدار کن

۲۲۱. خدایا، دل ما را از شر نفس و شیطان محفوظ دار
۲۲۲. و به یاد خود، دل و جان ما را روشن فرما

۲۲۳. ای که سرور دل‌ها و آرامش جان‌ها هستی
۲۲۴. بنده را با رحمت و لطف خود، پایدار و روشن گردان

۲۲۵. خدایا، ما را در راه حق و هدایت همراه ساز
۲۲۶. و از هر باطل و هوس ما را دور کن، ای دوست

۲۲۷. دل ما را به علم و معرفت خود روشن ساز
۲۲۸. و از نادانی و تاریکی، ما را رهایی ده

۲۲۹. ای که همه رازها در دست توست، ای دانای جان
۲۳۰. ما را از ظلمت و گناه رها گردان

۲۳۱. خدایا، دل ما را به محبت و عشق خود مشغول فرما
۲۳۲. و از هر چیزی که ما را از تو دور می‌کند، رهایی ده

۲۳۳. بنده‌ای فقیر و محتاجم در پیش تو
۲۳۴. پس به رحمت و لطف خود، ما را روشن و پایدار کن

۲۳۵. ای که دانای نهان و آشکار هستی
۲۳۶. دل ما را به نور و هدایت خود روشن فرما

۲۳۷. خدایا، ما را از شر هوا و هوس‌های دنیا حفظ کن
۲۳۸. و به یاد خود، دل و جان ما را روشن ساز

۲۳۹. ای که بخشنده‌ی گناهکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۲۴۰. ما را در پناه خود محفوظ و روشن گردان

۲۴۱. دل ما را از کینه و حسد پاک کن
۲۴۲. و به عشق و رحمت خود، جان ما را روشن فرما

۲۴۳. خدایا، اگر کوتاهی کرده‌ایم، ما را ببخش
۲۴۴. و اگر لغزش کرده‌ایم، هدایت فرما، ای مهربان

۲۴۵. بنده‌ای فقیر و محتاج در پیش تو
۲۴۶. پس ما را با لطف و رحمت خود شاد و نورانی گردان

۲۴۷. ای که قدرت و رحمتت بی‌پایان است
۲۴۸. دل ما را به ایمان و نور خود روشن فرما

۲۴۹. خدایا، دل ما را به علم و حکمت مشغول کن
۲۵۰. و از نادانی و ظلمت، ما را رهایی ده

۲۵۱. ای که بخشنده‌ی خطاکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۲۵۲. ما را در پناه خود محفوظ و روشن گردان

۲۵۳. دل ما را از حسد و کینه پاک کن
۲۵۴. و به نور و عشق خود، جان ما را روشن فرما

۲۵۵. خدایا، بنده‌ای حقیرم، اما امیدم به توست
۲۵۶. پس ما را با رحمت و نور خود، پایدار و شادمان گردان

۲۵۷. ای که همه چیز در دست توست، ای دانای راز
۲۵۸. دل ما را از تاریکی و گناه رها گردان

۲۵۹. خدایا، ما را در مسیر حق و هدایت همراه کن
۲۶۰. و از هر هوس و باطل، ما را دور گردان

۲۶۱. دل ما را به یاد خودت مشغول کن، ای خداوند
۲۶۲. و از هر چیزی که ما را از تو جدا می‌کند، رها فرما

۲۶۳. خدایا، ما را به نور و رحمت خود روشن و پایدار گردان
۲۶۴. و دل ما را به علم و معرفت مشغول فرما

۲۶۵. ای که آمرزنده‌ی گناهکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۲۶۶. ما را در پناه خود محفوظ و روشن گردان

۲۶۷. دل ما را از هوا و هوس و دنیا پاک کن
۲۶۸. و به عشق و نور خود، جان ما را روشن و پایدار فرما

۲۶۹. خدایا، اگر لغزش کرده‌ایم، ما را ببخش
۲۷۰. و اگر کوتاهی کرده‌ایم، هدایت فرما، ای مهربان

۲۷۱. بنده‌ای فقیر و محتاجم در پیش تو
۲۷۲. پس به لطف و رحمت خود، ما را شاد و نورانی گردان

۲۷۳. ای که دانای نهان و آشکار هستی
۲۷۴. دل ما را به نور و هدایت خود روشن ساز

۲۷۵. خدایا، ما را از شر دنیا و شیطان محفوظ دار
۲۷۶. و به یاد خود، دل و جان ما را روشن فرما

۲۷۷. ای که بخشنده‌ی گناهکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۲۷۸. ما را در پناه خود محفوظ و روشن گردان

۲۷۹. دل ما را از کینه و حسد پاک کن
۲۸۰. و به عشق و نور خود، جان ما را روشن فرما

۲۸۱. خدایا، بنده‌ای حقیرم، اما به تو پناه آورده‌ام
۲۸۲. پس ما را با رحمت و نور خود، پایدار و شادمان گردان

۲۸۳. ای که همه چیز در دست توست، ای دانای راز
۲۸۴. دل ما را از تاریکی و گناه رها کن، ای جان

۲۸۵. خدایا، ما را در مسیر حق و هدایت همراه کن
۲۸۶. و از هر هوس و باطل، ما را دور ساز

۲۸۷. دل ما را به نور و رحمت خود روشن فرما
۲۸۸. و به یاد خود، جان ما را زنده و پایدار گردان

۲۸۹. ای که آمرزنده‌ی گناهکاران و هدایتگر گمراهان هستی
۲۹۰. ما را در پناه خود محفوظ و روشن گردان

۲۹۱. دل ما را از هوا و هوس پاک گردان
۲۹۲. و به عشق و نور خود، جان ما را روشن و پایدار کن

۲۹۳. خدایا، اگر لغزش کرده‌ایم، ما را ببخش
۲۹۴. و اگر کوتاهی کرده‌ایم، هدایت کن، ای مهربان

۲۹۵. بنده‌ای فقیر و محتاجم در پیش تو
۲۹۶. پس ما را با لطف و رحمت خود، شاد و نورانی گردان

۲۹۷. ای که دانای نهان و آشکار هستی
۲۹۸. دل ما را به نور و هدایت خود روشن فرما

۲۹۹. خدایا، ما را از شر دنیا و شیطان محفوظ دار
۳۰۰. و به یاد خود، دل و جان ما را روشن و پایدار گردان

 

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی