نامه ی به ابوذر

باسمه تعالی

نامه‌ای به ابوذر 

داستان «نامه‌ای به ابوذر» در کتاب داستان راستان شهید مطهری، یکی از داستان‌های آموزنده و پرمغز است که از زندگی امام علی علیه‌السلام و یار باوفایش ابوذر غفاری نقل شده است.

ماجرا

ابوذر به دلیل اعتراض‌های شدیدش به دستگاه خلافت سوم (عثمان) به دستور او به ربذه تبعید شد. این مکان بیابانی خشک و دورافتاده بود. وقتی ابوذر به تنهایی به آنجا تبعید شد، مردم مدینه از بدرقه‌اش منع شدند؛ تنها چند نفر از یاران راستین اسلام، از جمله امام علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و عمار یاسر او را بدرقه کردند.

در این موقعیت، امام علی (ع) نامه‌ای کوتاه و پرمغز برای ابوذر نوشت.

متن نامه (خلاصه مضمون)

امام علی (ع) در این نامه به ابوذر نوشت:

• ای ابوذر! تو به خاطر خدا خشم گرفتی، پس امید به کسی جز او نداشته باش.
• مردمی که به خاطر دنیا از تو ترسیدند، نمی‌توانند زیان یا سودی به تو برسانند.
• اگر آسمان و زمین بر بنده‌ای بسته شود و او تقوا پیشه کند، خداوند راهی برای نجاتش باز می‌کند.
• آنچه از دنیا به دستت رسید، تو را شاد نکند و آنچه از دنیا از دستت رفت، تو را اندوهگین نسازد.
• دنیا جز سایه‌ای زودگذر نیست و حقیقت در پیشگاه خداست.

پیام و درس داستان

شهید مطهری در داستان راستان این ماجرا را برای نشان دادن چند نکته آورده است:

1. ثبات قدم ابوذر در برابر ظلم و دنیاطلبی.
2. نصیحت‌های امام علی (ع) به عنوان راهنمایی جاودانه برای هر مؤمن.
3. اینکه عزت واقعی در ایستادگی بر حق و رضایت خدا است، نه در جلب رضایت مردم و قدرت‌ها.
4. ارزش تقوا به عنوان راهگشای حقیقی در سخت‌ترین شرایط.

نامه‌ی امام علی (ع) به ابوذر غفاری، یکی از نامه‌های مشهور نهج‌البلاغه است. این نامه در واقع وصیت‌نامه‌ای اخلاقی و عرفانی است که امیرالمؤمنین (ع) هنگام تبعید ابوذر به ربذه، برای او نوشت.

من متن کامل نامه را برایتان می‌آورم (از نهج‌البلاغه، نامه ۴۵، با ترجمه روان):

 متن نامه امام علی (ع) به ابوذر

بسم الله الرحمن الرحیم

ای ابوذر!
تو به خاطر خدا خشم گرفتی، پس امید به کسی جز او نداشته باش.
مردمی که به خاطر دنیایشان از تو ترسیدند، زیانی به تو نمی‌رسانند و نمی‌توانند چیزی از روزی خدا را از تو بازدارند.

ای ابوذر!
اگر آسمان و زمین بر بنده‌ای بسته شود و او تقوا پیشه کند، خداوند راه نجاتی برایش قرار می‌دهد.
ای ابوذر! آنچه از دنیا به دست آوردی، تو را شاد نکند و آنچه از دست دادی، تو را اندوهگین نسازد.
اندوهت برای چیزی باشد که فردا (روز قیامت) در پیشگاه خدا از دست داده‌ای.

ای ابوذر!
بدان که بی‌نیازی در زیادتی مال نیست، بلکه بی‌نیازی در کمیِ خواسته‌هاست.
ثروت حقیقی، ثروتِ دل است، و فقیر واقعی، کسی است که دلش تهی باشد.

ای ابوذر!
دنیا سایه‌ای است گذرا، مسافری است که توشه‌ای اندک برمی‌گیرد، و راهی است که به آخرت می‌پیوندد.
خوشا به حال کسی که محبت خدا در دل اوست و آخرت را می‌جوید، و بدا به حال کسی که فریب دنیا را خورد.

ای ابوذر!
همنشین صالح بهتر از تنهایی است، و تنهایی بهتر از همنشین بد.
سخن نیک، صدقه است، و سکوت، سلامتی است.
برای دینت بگریز و دینت را از نابکاران بپوشان، همان گونه که گنجینه‌های خود را پنهان می‌کنی.

ای ابوذر!
دنیای امروز، رفتنی است و آخرت، ماندنی.
برای آنچه باقی است کار کن و آنچه گذراست، رها کن.
اگر تو از دنیا دست برنداری، دنیا از تو دست برخواهد داشت.
پس همچون کسی باش که فردا خواهد مُرد، و همچون کسی کار کن که همیشه زنده است.

 نکات مهم نامه

• تقوا، کلید نجات در سخت‌ترین شرایط است.
• شادی و غم انسان نباید به دارایی‌های دنیا وابسته باشد.
• بی‌نیازی، در دل است نه در مال.
• انتخاب همنشین درست، نشانه‌ی خرد است.
• دنیا گذراست؛ آخرت جاویدان است.

تهیه و تنظیم

دکتر علی رجالی