برای هر یک از این هفت مقام بقا، پنج مورد کلیدی که می‌توانند درک و تبیین آن‌ها را روشن‌تر کنند، ارائه می‌کنم:
۱. بقا بالله (پایداری در وجود الهی)
- فنای کامل در ذات حق و رسیدن به مقام باقی بالله
- مشاهده وحدت مطلق و رفع هرگونه دوگانگی بین خود و خدا
- درک صفات الهی در وجود خویش و تجلی آن در رفتار
- غلبه بر نفس اماره و رهایی از خواسته‌های شخصی
- تجربه حضور دائمی خداوند در تمام لحظات زندگی
۲. بقا در حق (پایداری در حقیقت مطلق)
- شناخت حقیقت الهی از طریق شهود و عقل
- تمسک به عدل و راستی در تمام اعمال و افکار
- تسلیم در برابر اراده خداوند بدون مداخله هوای نفس
- پیروی از حق حتی در شرایط دشوار
- مشاهده حق در تمام موجودات و پدیده‌ها
۳. بقا در عشق (پایداری در محبت الهی)
- درک عشق به عنوان جوهره خلقت
- رسیدن به محبت بی‌قید و شرط نسبت به همه موجودات
- تجربه ذوب شدن در عشق الهی و فراموشی خود
- پیروی از مسیر عاشقانه در سلوک و عبادت
- تبدیل درد و رنج به لذت وصال از طریق عشق
۴. بقا در معرفت (پایداری در شناخت الهی)
- آگاهی مستمر از حقیقت و سیر از علم به عین‌الیقین
- کشف اسرار الهی از طریق ریاضت و مراقبه
- استفاده از عقل و قلب در کنار هم برای درک حقیقت
- عدم توقف در دانسته‌ها و حرکت به‌سوی عمق بیشتر معرفت
- درک حضور خدا در تمام لحظات از طریق دانش و بینش
۵. بقا در تسلیم (پایداری در پذیرش اراده الهی)
- رضایت کامل از تمام مقدرات الهی
- ترک اعتراض و قضاوت نسبت به خواست خداوند
- عمل به وظیفه بدون انتظار نتیجه
- حفظ آرامش و یقین در برابر آزمون‌ها
- فنا در اراده الهی و زندگی بر مدار خواست او
۶. بقا در خدمت (پایداری در بندگی و کمک به خلق)
- درک خدمت به خلق به‌عنوان تجلی عشق الهی
- فراموشی خود و تلاش برای رفع نیازهای دیگران
- استمرار در خدمت بدون طلب پاداش و تمجید
- پذیرش مسئولیت اجتماعی و عمل به وظیفه
- درک خدمت به خلق به‌عنوان خدمت به خدا
۷. بقا در وصال (پایداری در رسیدن به قرب الهی)
- تجربه حضور همیشگی در محضر خداوند
- رهایی از هرگونه دلبستگی دنیوی
- فنا در عشق الهی و بقا در وصال او
- رسیدن به آرامش مطلق در قرب به حق
- درک وحدت وجود و تجربه عین‌الیقین در شهود الهی
این مقامات را می‌توان در یک منظومه‌ی عرفانی یا در مجموعه‌ای از رباعیات بازآفرینی کرد. اگر بخواهید هر یک از این مراحل را به زبان شعر بیان کنید، می‌توان بر اساس همین محورها الهام گرفت.
- ۰۳/۱۲/۰۱