در اینجا لیستی کامل‌تر از عرفای برجسته اسلامی همراه با یک اثر مهم از هرکدام آورده شده است:
عرفای قرون اولیه اسلامی
- حسن بصری (۲۱-۱۱۰ هـ) – "رسائل و مواعظ" (مجموعه نامه‌ها و سخنان او)
- رابعه عدویه (۹۵-۱۳۵ هـ) – "مناجات و اشعار" (منتخب از اقوال او)
- سفیان ثوری (۹۷-۱۶۱ هـ) – "کتاب الزهد"
- ابراهیم بن ادهم (متوفی ۱۶۲ هـ) – "حکایات و اقوال"
- معروف کرخی (متوفی ۲۰۰ هـ) – "کلمات قصار"
عرفای قرون سوم و چهارم هجری
- بایزید بسطامی (۱۸۸-۲۶۱ هـ) – "شطحیات بایزید"
- ابوالحسن خرقانی (۳۵۲-۴۲۵ هـ) – "کلمات خرقانی"
- جنید بغدادی (۲۱۰-۲۹۷ هـ) – "رسائل جنید"
- حسین منصور حلاج (۲۴۴-۳۰۹ هـ) – "طواسین"
- شبلی نیشابوری (۲۴۷-۳۳۴ هـ) – "حکایات شبلی"
عرفای قرون پنجم و ششم هجری
- ابوسعید ابوالخیر (۳۵۷-۴۴۰ هـ) – "رباعیات و اسرار التوحید"
- شیخ احمد غزالی (۴۵۹-۵۲۰ هـ) – "سوانح العشاق"
- خواجه عبدالله انصاری (۳۹۶-۴۸۱ هـ) – "مناجات‌نامه"
- ابوحامد محمد غزالی (۴۵۰-۵۰۵ هـ) – "احیاء علوم‌الدین"
- سید علی همدانی (۷۱۴-۷۸۶ هـ) – "ذخیرة الملوک"
عرفای قرون هفتم و هشتم هجری
- فریدالدین عطار نیشابوری (۵۴۰-۶۱۸ هـ) – "منطق‌الطیر"
- شیخ نجم‌الدین کبری (۵۴۰-۶۱۸ هـ) – "فوائح الجمال و فواتح الجلال"
- محی‌الدین ابن عربی (۵۶۰-۶۳۸ هـ) – "فصوص الحکم"
- مولانا جلال‌الدین بلخی (۶۰۴-۶۷۲ هـ) – "مثنوی معنوی"
- شیخ سعدی شیرازی (۶۰۶-۶۹۱ هـ) – "گلستان"
- شیخ محمود شبستری (۶۸۷-۷۲۰ هـ) – "گلشن راز"
عرفای قرون نهم و دهم هجری
- عبدالرحمن جامی (۸۱۷-۸۹۸ هـ) – "نفحات الانس"
- شاه نعمت‌الله ولی (۷۳۱-۸۳۴ هـ) – "دیوان اشعار"
عرفای قرون یازدهم تا چهاردهم هجری
- ملا صدرا شیرازی (۹۷۹-۱۰۵۰ هـ) – "اسفار اربعه"
- شیخ احمد سرهندی (۹۷۱-۱۰۳۴ هـ) – "مکتوبات"
- سید حیدر آملی (۷۲۰-۷۹۴ هـ) – "جامع الاسرار و منبع الانوار"
- سید علی قاضی طباطبایی (۱۲۸۲-۱۳۶۶ هـ) – "شرح دعای سحر"
- علامه طباطبایی (۱۳۲۱-۱۴۰۲ هـ) – "رسالة الولایة"
این لیست بخشی از مهم‌ترین عرفای اسلامی را در بر می‌گیرد. اگر به عرفای خاصی علاقه دارید یا توضیح بیشتری درباره آثارشان می‌خواهید، بفرمایید.
امام خمینی (ره) نیز در زمره‌ی عرفای اسلامی قرار می‌گیرد. ایشان علاوه بر جایگاه فقهی و سیاسی، دارای آثار متعددی در حوزه‌ی عرفان نظری و عملی هستند. یکی از مهم‌ترین آثار عرفانی ایشان:
"مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة"
این کتاب به مباحث عمیق عرفان نظری درباره‌ی مقام خلافت و ولایت در نظام هستی می‌پردازد و از مهم‌ترین آثار عرفانی امام خمینی به شمار می‌آید.
دیگر آثار عرفانی ایشان عبارت‌اند از:
- شرح دعای سحر
- سرّ الصلاه (معراج السالکین و صلاة العارفین)
- آداب الصلاة
- تفسیر سوره حمد
امام خمینی در عرفان، پیرو مکتب ابن عربی و ملاصدرا بود و در آثارش به‌ویژه در کتاب مصباح الهدایة، مبانی وحدت وجود را تبیین کرده است.
۱. آیت‌الله حسن‌زاده آملی (۱۳۰۷-۱۴۰۰ ش)
ایشان از برجسته‌ترین عارفان معاصر بودند که در زمینه‌های عرفان، فلسفه و تفسیر قرآن تألیفات متعددی داشتند. یکی از مهم‌ترین آثار عرفانی ایشان:
"هزار و یک کلمه"
این کتاب مجموعه‌ای از نکات عمیق عرفانی، فلسفی و اخلاقی است که به تبیین مراتب سلوک و معارف الهی می‌پردازد.
دیگر آثار عرفانی مهم:
- "دروس معرفت نفس"
- "شرح فصوص الحکم ابن عربی"
- "عیون مسائل نفس و معاد"
۲. آیت‌الله جوادی آملی (متولد ۱۳۱۲ ش)
ایشان از شاگردان برجسته علامه طباطبایی و از بزرگ‌ترین عرفای زنده هستند. مهم‌ترین اثر عرفانی ایشان:
"رحیق مختوم"
این کتاب، شرح مفصلی بر فصوص الحکم ابن عربی است که در آن، مبانی عرفان نظری و سیر و سلوک عرفانی بررسی شده است.
دیگر آثار عرفانی مهم:
- "عرفان در قرآن"
- "ادب فنای مقربان"
- "تسنیم" (تفسیر عرفانی قرآن)
۳. آیت‌الله بهجت (۱۲۹۵-۱۳۸۸ ش)
ایشان عارفی واصل و اهل سلوک عملی بودند که بیشتر به عرفان عملی و سیر و سلوک شخصی اهمیت می‌دادند و کمتر در زمینه عرفان نظری و نوشتن کتاب فعالیت داشتند. یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی که از سخنان ایشان گردآوری شده است:
"نکته‌های ناب"
این کتاب مجموعه‌ای از سخنان عرفانی و اخلاقی آیت‌الله بهجت است که شاگردان ایشان گردآوری کرده‌اند.
دیگر آثار مرتبط:
- "زمزم عرفان" (سخنان ایشان در باب عرفان و سلوک)
- "عرفان و عبادت"
آیت‌الله بهجت بیشتر اهل عمل به ذکر و مراقبه بودند و سلوک ایشان مبتنی بر تهجد، تقوا و ارتباط قلبی با خداوند بود.
، برخی از اساتید برجسته‌ی اخلاق و عرفان شیعه که در قید حیات بوده‌اند، عبارت‌اند از:
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی: ایشان از شاگردان برجسته‌ی علامه طباطبایی و امام خمینی بوده و در زمینه‌های فلسفه، تفسیر و عرفان تألیفات متعددی دارند.
آیت‌الله سید محمدصادق روحانی: از مراجع تقلید شیعه که در زمینه‌های فقه، اصول و اخلاق فعالیت داشته و تألیفات متعددی دارند.
حجت‌الاسلام شیخ رضا اصلانی: از شاگردان مرحوم شیخ علی سعادت‌پرور و حاج اسماعیل دولابی، که در زمینه‌ی اخلاق و عرفان فعالیت دارند.
آیت‌الله محمد ناصری دولت‌آبادی (۱۳۲۶–۱۴۰۲ ش) از عرفای معاصر و اساتید برجسته‌ی اخلاق در اصفهان بود. ایشان از شاگردان آیت‌الله بهجت و حاج شیخ مجتبی قزوینی بودند و در عرفان عملی، سیر و سلوک، و تهذیب نفس، توجه ویژه‌ای به نماز، دعا و توسل داشتند.
یکی از مهم‌ترین کتاب‌های گردآوری‌شده از سخنان ایشان:
"مواعظ آیت‌الله ناصری"
این کتاب شامل مجموعه‌ای از نکات اخلاقی، عرفانی و سیر و سلوکی ایشان است که شاگردان و نزدیکانشان گردآوری کرده‌اند.
دیگر آثار مرتبط:
- "ره‌توشه سلوک"
- "آداب نماز و انس با خدا"
- "توصیه‌های اخلاقی"
ایشان در شهریور ۱۴۰۲ شمسی درگذشتند.