باسمه تعالی
گریه بتول
در سوگ تو ای حسین، جان گریه کنیم
بر داغ غمت با چه زبان گریه کنیم؟
داغت نه فقط ز ظلم دوران باشد
از غفلت و از غصب کسان گریه کنیم
رباعی «گریه » از دکتر علی رجالی، در سوگ امام حسین (ع) سروده شده و حاوی مفاهیم عمیق و مذهبی است. در ادامه، شرح و تفسیر این رباعی را بیان می‌کنم:
شرح بیت‌ها:
1. "در سوگ تو ای حسین، جان گریه کنیم"
این بیت بیانگر شدت عشق و ارادت شاعر به امام حسین (ع) است. شاعر در اینجا از «جان» خود برای گریه بر امام حسین (ع) استفاده می‌کند. این اشاره به عشق و داغ سنگین عاشورا دارد که در دل‌های پیروان اهل بیت (ع) شعله‌ور است.
2. "بر داغ غمت با چه زبان گریه کنیم؟"
شاعر در این بیت، از عمق غم و حزن خود صحبت می‌کند. او در تلاش است تا بیان کند که چطور می‌توان این غم بزرگ را به زبان آورد یا به بیان دیگر، با چه زبانی می‌توان غم و اندوهی که از سوگ امام حسین (ع) در دل دارند، ابراز کرد.
3. "داغت نه فقط ز ظلم دوران باشد"
در این بیت، شاعر اشاره می‌کند که داغ امام حسین (ع) فقط به دلیل ظلمی که در زمانه‌اش بر او روا شد نیست. این ظلم‌ها بخشی از غم حسین (ع) را تشکیل می‌دهند، اما غم او به چیزی فراتر از آن ظلم‌ها اشاره دارد.
4. "از غفلت و از غصب کسان گریه کنیم"
در این بیت، شاعر به غفلت و غصب کسانی که امام حسین (ع) را درک نکردند و نسبت به پیام او بی‌توجه بودند، اشاره می‌کند. این غفلت‌ها و ظلم‌های داخلی جامعه که از سوی کسانی صورت گرفت که باید پیرو امام حسین (ع) می‌شدند، در کنار ظلم‌های خارجی، سبب این داغ بزرگ شده‌اند. این بیت به نوعی تاکید می‌کند که گریه تنها برای ظلم‌های آشکار نیست، بلکه برای نادانی‌ها و اشتباهات درونی نیز باید گریست.
تفسیر کلی:
شعر دکتر علی رجالی در این رباعی به ابعاد مختلف غم و اندوه امام حسین (ع) پرداخته است. از یک طرف، شاعر بر فاجعه عاشورا و ظلم‌های آشکاری که بر امام حسین (ع) و یارانش وارد شد، تاکید می‌کند، اما از سوی دیگر، بر غم و اندوه ناشی از غفلت و بی‌توجهی کسانی که نمی‌توانستند حقیقت را درک کنند و پیام حسین (ع) را نادیده گرفتند، نیز گریه می‌کند. این ترکیب از ظلم خارجی و غفلت درونی، باعث شده است که غم امام حسین (ع) برای همیشه در دل‌های مردم جاودانه بماند.
این رباعی به نوعی یادآوری از مسئولیت فردی و اجتماعی است که بر دوش هر مسلمان است تا درک درستی از حقیقت داشته باشد و از ظلم و غفلت دوری کند.
دکتر علی رجالی