فرازهایی از خطبه اول نهج البلاغه(مثنوی۷)

 

باسمه تعالی
فرازهایی از نامه حضرت علی به مالک اشتر
مثنوی  هفتم
کاتبان و تجار
 

بهترین را برگزین از حیث اخلاق و توان
تا نباشد در حکومت ، خسر و نقصان هر زمان

 
مردمان قادر به انجام وظایف بی گمان
بالاخص در اقتصاد و در زراعت همچنان

 

 

تکیه گاه مردمی باعث شود عز و جلال
نیست اندوه و پریشانی ز آنان یا ملال

 

 

کارها آسان شود ، گر واگذاری بر عموم
چون که آنان صاحب فهمند و ادراک و علوم

 

 

نیست بن بست و خلاصی ، هر زمان و هر مکان
می شود هر مشکلی آسان ، بدست این و آن

 

 

تا توانی بر توان مردمان  کن اعتماد
پایدار است و مداوم ، هر که دارد اعتقاد

  
گر توانی بستر لازم مهیا کن چنان
تا عیان گردد توان و قدرت مردم هر آن

 
گر به فکر خود فقط باشی ، نه احسان و تلاش
تنگدستی می شود حاصل ، یقینا در معاش 
 

چون نمایی مشکلات مردمان را مرتفع
موجب شادی مردم گردد و هم منتفع 
 

 

کن نظر بر کاتبان و قاصدان و نامه ها
تا نگرد خدشه ای در نشر اسرار  شما

 

 

گر بود در راس هر کار و مناصب در امور 
فرد دانا و توانا ، هم مهذب با شعور

 

 

دان شود هر کار آسان و نباشد مشکلی
حاصل آن بینی و هرگز نباشد معضلی

 

  
بر گزین شایسته فردی ، صاحب علم و نشان
تا بود قادر به تنظیم قوانین در جهان

 
جایگاه خود بداند ، آن مهم است و کلان
گر نداند قدر خود ، هر گز نداند این و آن 
 

 

در نوشتن از حقایق  صادق و پرهیزکار
واقعیت ها بیان گردند ، چون قول و قرار

 

غفلتش باعث نگردد گفته ای گردد بیان
از نگاه و چشم مسئولان به دور و هم نهان
 

حفظ گردان راز و اعمال حکومت همچنان
تا نگردد صدمه ای بر حاکم و بر این و آن

 

کن تو اسرار حکومت را ز نا اهلان به دور 
چون که گردد موجب آسیب در کار و امور

 

  
عده ای با ظاهر خوب و درونی ناصواب
موجب تخریب گردند و شود حاکم خراب

 

 

با ندانم کاری و غفلت ، کند آشوب ها
می نمایند فتنه و هر دم خلافی یا خطا

 

 

می کند بد نام  دین و حاکمیت با بیان
تا نماند ، یاد و نامی از امیران در جهان 
 

 

دقت کافی نما در انتخاب و انتصاب 
کن تو دوری از خطاکار و منافق ، اجتناب 

 

 
کاتبان باید وفادار و امین و مهربان
قبل هر حکمی نظر کن بر عملکرد و توان

 

  
از میان کاتبان  اصلح ترین کاتب گزین
در امانت داری و اسرار باشد او  امین

 

 

از برای حفظ اسرار و وفا ،کن امتحان
تا نگردد صدمه بر اموال مردم  ناگهان

 

کاتبانی برگزین ، صالح ، توانا ، خوش بیان
می دهد کاهش خطای کاتبان را بی گمان

 
 

عهد با مردم چنان تنظیم کن در هر زمان
تا نباشد لطمه ای در وقت اجرا ، هر مکان

 

 
گر خطا شد در قرار و عهد و پیمان با کسی
قابل اصلاح باشد ،  محتوایش هم بسی
 

 

بر سر هر کار و منصب در حکومت یک نفر
برگمار از بهترین ها ، بس توانا و قدر

 

 

کن تو منصوب و نظارت کن به کار  آمران
تا نباشد خدشه در کار و امور مردمان

 

  
گر خطایی در حکومت از کسی آمد پدید
ابتدا کن موعظه ، قبل از فرامین شدید

 

انتخاب و انفصال آمران  باشد مدام
دقت کافی نما در عزل و نصب هر کدام
 

کن سفارش روی خوش بر مردم پیر و جوان
بالاخص افراد بیمار و فقیر و ناتوان

 
عده ای  داد و ستد دارند ، بعضا هم فساد
کار و کوشش در ره یزدان بود نوعی جهاد

 

 
کاسبان ساکن و هم تاجران در سفر
می کنند تامین ، مایحتاج و قوت هر نفر

 

 
باعث آسودگی گردند با سیر و سفر
با عبور از خشکی و دریا ، پذیرای خطر

 

 

سخت باشد کسب مال پاک و روزی و طعام
تا توانی کن تو پرهیز از فساد و هم  حرام

 

 

لقمه ی ناپاک باشد منشا جرم و خطا
می کند نابود روح و جان ما را آن غذا

 

 

از خدا خواهید مال مکفی و کسب حلال
روزی پاک و خوراک سالم و آب  زلال

 

  
گفت حضرت در خصوص کاسبان هر مکان
نیست فتنه بر حکومت ، جانب اینان چنان 
 

 

عده ای با احتکار  جنس و با سود کلان
صدمه بر مردم شود ، هم قشر محروم از توان 
 

 

این گروه از کاسبان تضیع گرداند حقوق
موجب ننگ حکومت  باشد و اهل وثوق

 

 
تا بدست آرند مالی ، با تبانی یا فریب
دور گردد از تجارت ، دیگران و هم رقیب

 

 

تا به کی چشمان بگرید از فراغت مهدیا 
ای امام شیعیان ، بنما به ما روی و سرا

 

 

ای امام شیعیان ، جانم فدایت می کنم
با دل پر شور  و حالی ، من صدایت می کنم

 

 

 

تا نباشد جنب و جوش عاشقان و فرط ذوق
کی شود مقدور دیدار  ولی ، ای اهل شوق

 

 

ناله های نیمه شب ، همراه با ذکر و دعا 
می کند حق مستجاب و حاجت خود کن ادا

 

 

آخرین حج نبی گردد مشخص جانشین
در غدیر خم بگوید  ، مرتضی باشد امین

 

 

  
بر خدا کن اعتماد و هم توکل بر خدا
نیست شکی در وجود ایزد و راه هدی

 

 

  
کن رجالی عهد خود را با خدای خود ادا
وقف کن خود را ،  برای خالق عرش و سما

 

 

 سروده شده توسط 
علی رجالی  و مهدی میثمی