معالجه بدبینی

باسمه تعالی
برداشتهایی از آیات قرآن
سوره یوسف :قسمت هفتم
معالجه بدبینی و ایجاد خوش بینی

قرآن یک ظاهر دارد و یک باطن.ظاهر آن شامل جلد و نوشتار آن است.محتوی آن شامل دستورالعمل هایی برای زندگی و آدم شدن ماست.همچنین شامل معارف الهی برای رسیدن به فلاح و رستگاری است.چنانچه تنها در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم و از محتوای آن غافل باشیم ،چنین قرآنی ما را هدایت به صراط مستقیم نمی کند.در لشکر یزید بیش از هشتاد حافظ قرآن بود که غافل از محتوای قرآن بودند.لذا تنها نگهداری در قفسه یا ذهن ها کفایت نمی کند.مثل این است که یک شیشه عطر را در قفسه بگذاریم ‌تا زمانی که آنرا برنداریم و آنرا باز نکنیم و آنرا به بدن خود و دیگران نزنیم.بوی عطر آن به مشام نمی رسد.لذا گفته می شود که قرآن را تلاوت کنید، یعنی علاوه بر خواندن به آن هم عمل کنید تا از قرآن بهره مند شوید.
برای مثال خداوند می فرمایند نسبت به هم حسن ظن داشته باشید.با عمل به آن زندگی شیرین می شود.بالعکس با بدبینی به دیگران زندگی را بر خود تلخ می کنیم.لذا عمل به آیات قرآن موجب راحتی و آرامش انسان می گردد.
اینکه قرآن و اهل بیت جدا شدنی نیستند بلکه مکمل یکدیگرند بخاطر این است که قرآن نکات اساسی و خط مشی را بطور کلی بیان می کند و چهارده معصوم آنها را تفسیر و راه کارها را معرفی می کنند. امام صادق راه های بر طرف شدن سو ظن را بیان می کنند.ایشان می فرمایند باید نگاه خود را به مسائل پیرامون خود عوض کنید.برای مثال یک لیوان که تا نیمه آب دارد را دو جور می شود نگاه کرد.یکی اینکه نیمه آن پر است و دیگری اینکه نیمه آن خالی است.در حالت اول با حس ظن نگاه می کنید و در حالت دوم با سو ظن.بطور مشابه انسان بجای اینکه بدی های افراد را ببیند به خوبیهای آنها دقت کند.لذا برای ایجاد حسن ظن ،باید خوش بینی را در افکار خود به تدریج تمرین نمود تا موجب آرامش و اعتماد کردن به دیگران حاصل گردد.همانند خطاطی که با تمرین خوش نویس می شود.
لذا امام صادق می فرمایند برای ایجاد حسن ظن برای هر اتفاقی، سعی کنید یک عذری بیاوری و اگر نتوانستید یک دلیلی برای آن اتفاق درست کنید.برای مثال شما به دوستتان زنگ می زنید و امکان برقرای ارتباط نیست .نگویید که به شما بی احترامی کرده است، بلکه بگویید ممکن است تلفن همراه او در حالت سکون است.امام صادق می فرمایند برای اینکه بدبین نگردی، از افراد بد بین فاصله بگیر.لذا توصیه شده که انسان همنشین خوب در زندگی اختیار کند تا حسن و کمال او در انسان نیز اثر بگذارد.لذا ضرب المثلی داریم:
همنشین تو از تو به باید
تا تو را عقل و دین بیفزاید
ملک الشعرای بهار اشعار سعدی را به صورت دیگر بیان می کند.

شبی درمحفلی با آه وسوزی
شنیدستم که مرد پاره‌دوزی
چنین می گفت با پیر عجوزی
گلی خوش بوی در حمام روزی
رسید از دست محبوبی به‌دستم
گرفتم آن گل و کردم خمیری
خمیری نرم و نیکو چون حریری
معطر بود و خوب و دل‌پذیری
بدو گفتم که مشکی یا عبیری
که از بوی دلاویز تو مستم
همه گل‌های عالم آزمودم
ندیدم چون تو و عبرت نمودم
چو گل بشنید این گفت‌ و شنودم
بگفتا من گلی ناچیز بودم
ولیکن مدتی با گل نشستم
گل اندر زیر پا گسترده پر کرد
مرا با همنشینی مفتخر کرد
چو عمرم مدتی با گل گذر کرد
کمال همنشین در من اثر کرد
وگرنه من همان خاکم که هستم
همانطوریکه مشتی خاک همنشین گل می شود و معطر می گردد.انسان نیز اگر همنشین های خوب از قبیل افراد و کتاب و فیلم خوب و امثال آن را اختیار کند در او اثر خوب می گذارد.لذا هر کتابی خواندنی نیست.کلام حق را قرآن گویند ، چون خواندنی است.
وقتی حضرت یوسف خواب خود را به پدر گفت،یعقوب گفت خدا تورا انتخاب کرده است و به تو علم می دهد.کسب علم موجب غلبه انسان می گردد.علوم دنیوی باعث غلبه به دنیا می گردد و کسب علوم معنوی باعث غلبه بر شیطان و هوی نفس می گردد.
خدا یوسف را برای تعلیم گزید و او را مستعد رسالت دید.در اسلام بسیار تاکید به کسب علم شده است.البته علمی که مفید برای دنیا و یا آخرت باشد.خداوند علمی به حضرت یوسف داد که برای دنیا و آخرت مفید بود.خداوند علم تاویل احادیث را به یوسف داد.علمی که ریشه اتفاقات و حوادث را به انسان می گوید و نتیجه اتفاقات را نیز ارائه می کن .همانند پزشک که خواص دارو ها و اثر بخشی داروها را می داند.لذا با مراجعه بیمار به پزشک ریشه بیماری شناخته می شود و تجویز لازم داده می شود.لذا علم تاویل احادیت تعبیر کلیه اتفاقاتی را بیان می کند که در خواب یا بیداری اتفاق می افتد.لذا خواب یوسف در خصوص سجده خورشید به یوسف دلالت بر اعطای علومی به یوسف دارد .زیرا علم خود نور است و موجب روشنایی ذهن و آشکار شدن حقایق می گردد.یوسف با علم خدا دادی خواب پادشاه را تعبیر کرد و توانست بحران های مصر را ریشه یابی و حل کند.
چهارده معصوم آگاه به علم تاویل احادیث بودند.لذا با مراجعه به آنها ،با توجه به شناخت ریشه ی مشکلات تجویز لازم را می کزدند.انسانها نیز به خاطر اعمال و گفتار خود دچار مشکلاتی می گردند.لذا با تبعیت از دستورات معصومین،آرامش به زندگی مردم بر می گردد. ریشه یکی از مشکلات مردم نگذاشتن احترام و عدم اطاعت از والدین است.نظام هستی دارای نظم و حساب و کتاب است.لذا مواردی که اتفاق می افتد دارای علت و معلول است که به عنوان ریشه های اتفاق از آن یاد می شود.غیر از خدا، کلیه عوامل دنیوی از قانون علت و معلول تبعیت می کنند.خداوند به اولیای الهی نیز بطور محدود علم تاویل می دهد.گویند مادری یک مرتبه دچار کمر درد شدید می شود.رجبعلی خیاط به آن زن می گوید جهان دارای شعور و حساب است و ریشه کمر درد شما در اذیت فرزندتان است.بچه را با هدیه ای شاد کن تا بهبود یابید.

بار الها، به در خانه ی تو چند زنم
تا گشایی در خود، بلکه ندایی شنوم
بار الها، به من آمده در کوی رفیق
گوشه چشمی بنما، تا که نوایی ببرم

دکتر علی رجالی
@alirejali