مبارزه عقل و نفس

باسمه تعالی

برداشتهایی از اشعار مولانا

مبارزه عقل و نفس

عقل و نفس برای ادامه حیات نیاز انسان می باشند.هر کدام به وظیفه خود عمل می کنند.اما همینکه عقل می خواهد نفس را مهار کند و به طرف خود بیاورد ، نفس مقاومت می کند.اگر چه ممکن است تا حدی همراهی کند ولی به محض غفلت انسان، نفس راه خود ادامه می دهد.
نفس انسان همانند اسب وحشی و عقل انسان همانند راکب آن می باشد که باید قبل از سوار شدن آنرا را رام و اهلی کرد ،در غیر اینصورت انسان را سخت به زمین پرتاب می کند و به مقصد الهی نمی رساندو هر لحظه صاحب را به سمتی می برد
عقل تجلی صفات ربوبیت در انسان است و نفس تجلی صفات حیوانی در انسان می باشد.همانند کسی می ماند که بر اسب ماده ای سوار شده که بچه کوچک دارد و تا زمانی که صاحب بیدار است و مهار اسب را دارد ،اسب رام است و او را به مقصد می برد.اما همینکه به خواب می رود و اسب رها می گردد ، اسب بر می گردد پیش فرزند خود.
فرق اصلی انسان و حیوان در عقل است.اگر نفس انسان غالب بر عقل انسان گردد، انسان از حیوان نیز پست تر می گردد.اگر انسان بتواند با تزکیه نفس، چیره بر نفس گردد.می توان او را انسان خطاب کرد.

نفس دون را روز شب سرکوب کن
سینه را خلوتگه محبوب کن
نفس را در بند و دل آزاد کن
دل مرا با نور حق مجذوب کن

دکتر علی رجالی
alirejali@